پیام نگران‌کننده بازار کار ایران: مهاجرت کنید!

 حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا در روزنامه اعتماد به بررسی دلایل پنهان و ساختاری افزایش نرخ بیکاری در کشور پرداخت. وی در این گزارش تأکید کرد که روند فزاینده بیکاری نه‌تنها حاصل شرایط اقتصادی جهانی نیست، بلکه ناشی از مجموعه‌ای از سیاست‌گذاری‌های ناکارآمد، بی‌توجهی به تولید و ضعف در نظام آموزشی است.

راغفر هشدار داد در صورتی که این روند ادامه یابد، پیامدهایی از جمله افزایش ناامنی اجتماعی، مهاجرت نخبگان و از میان رفتن اعتماد عمومی به ساختارهای اقتصادی و سیاسی کشور محتمل خواهد بود.

وی در این گزارش با تشریح مهم‌ترین دلایل مؤثر بر بحران بیکاری، افزود: فعالیت‌های مالی و سوداگرانه جایگزین تولید واقعی شده‌اند و این تغییر مسیر اقتصاد، تقاضا برای نیروی کار متخصص را کاهش داده است.

به گفته این استاد دانشگاه، نظام آموزشی کشور در سال‌های اخیر با افت شدید کیفیت روبه‌رو بوده و این امر باعث تضعیف سرمایه انسانی و افت بهره‌وری شده است.

به گفته این استاد دانشگاه، بخش قابل توجهی از نیروی جوان به دلیل نبود فرصت‌های شغلی مناسب از بازار کار خارج شده و در گروه‌های غیر فعال مانند NEET قرار گرفته‌اند: دولت‌ها، طی دهه‌های گذشته، عملا از ایفای نقش خود در تامین رفاه عمومی و تضمین حقوق اولیه شهروندان فاصله گرفته‌اند و آثار این رویکرد اکنون به ‌روشنی در شاخص‌های بازار کار قابل مشاهده است.
نتیجه این روند، آن است که ۲۶درصد از جوانان کشور در گروه NEET قرار دارند؛ یعنی نه شاغل‌اند، نه در حال تحصیل و نه در حال یادگیری مهارتی. افزون بر این، نرخ بیکاری ۱۹.۷درصدی در میان جوانان نیز عددی نگران‌کننده است که باید آن را هشداری جدی و تکان‌دهنده تلقی کرد.

راغفر معتقد است مهاجرت نخبگان و نیروی کار ماهر به علت نبود امنیت شغلی و چشم‌انداز روشن از آینده، با روندی رو به افزایش همراه بوده است:در واقع، دست‌کم ۲۰درصد از جوانان کشور، نه تنها فاقد شغل مناسب‌اند، بلکه هیچ امیدی به دستیابی به شغل شایسته با دستمزد مناسب ندارند. این ناامیدی گسترده، تنها یک مساله اقتصادی نیست، بلکه پیامدهای عمیق اجتماعی، روانی و امنیتی در پی دارد.

به اعتقاد راغفر، استخدام‌ها اغلب بر اساس روابط غیررسمی و تبعیض‌های جنسیتی، قومی و سیاسی انجام می‌شود، که مانعی جدی بر سر راه بهره‌گیری از توانمندی‌های واقعی افراد محسوب می‌شود.

استاد دانشگاه الزهرا بی‌توجهی به توسعه متوازن منطقه‌ای را موجب تمرکز شدید امکانات در کلان‌شهرها و محروم‌ماندن مناطق کم‌برخوردار از ظرفیت‌های توسعه شده دانست.

راغفر به پیام ناامیدکننده‌ای اشاره کرد که از عملکرد دولت به معنای کل سیستم حاکمیتی صادر می‌شود:همین امروز خبری خواندم که دولت اظهار می‌کند عده‌ای برنج را از مردم با قیمت ۸۰ هزار تومان می‌خرند و با احتکار آن را ۳۰۰ هزار تومان می‌فروشند. وقتی درآمدهای ساده و آسان به این صورت که چندین برابر دستمزد پرزحمت تولیدکننده است حاصل می‌شود، در چنین شرایطی طبیعی است که تولید شکل نگیرد.نکته جالب این است که خبر را خود دولت مطرح می‌کند و پرسش این است که دولت کجاست؟ ما دولت نداریم، دستگاه قضایی که بتواند در اینجا مداخله کند و حافظ منافع مردم باشد، نداریم. این اتفاق، متاسفانه پیامدهای اجتماعی دارد و نشانه ناامیدی مردم است، پیام آن این است که در اینجا کسی منتظر نیروی کار ماهر برای فعالیت‌های تولیدی نیست، بنابراین مهاجرت کنید.

در پایان این گزارش، راغفر خواستار بازنگری جدی در سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی کشور شد و تأکید کرد که تنها با تقویت تولید، اصلاح ساختار آموزش و ایجاد عدالت در فرصت‌های شغلی می‌توان به مقابله با بحران بیکاری پرداخت.

منبع:+