چند روز مانده به نهایی شدن فهرست نامزدها، انتخابات رئیس سازمان نظام پزشکی با حضور چهره‌های سیاسی و جنجالی، فضایی پرتنش ایجاد کرده و نگرانی‌هایی درباره استقلال این نهاد صنفی به وجود آورده است. علی تاجرنیا پس از رد صلاحیت اولیه در تلاش برای تأیید صلاحیت است.
به گزارش خبرنگار آنا، در حالی که شمارش معکوس برای مشخص شدن رئیس جدید «سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران» آغاز شده است و تنها چند روز تا نهایی شدن فهرست نامزدهای این انتخاب حساس باقی مانده، فضای این دوره از انتخابات رنگ و بویی متفاوت و تا حدی تنش‌آلود به خود گرفته است. سازمانی که از نخستین روزهای تأسیسش در دهه ۲۰ شمسی، مأموریت اصلی خود را «صیانت از حقوق جامعه پزشکی و ارتقای کیفیت خدمات نظام سلامت کشور» تعریف کرده بود، اکنون بار دیگر در برابر آزمونی سرنوشت‌ساز قرار دارد؛ آزمونی که می‌تواند مسیر آینده استقلال این نهاد صنفی را رقم بزند.
از منظر فلسفه وجودی، «نظام پزشکی» نهادی است که باید بر مبنای حرفه‌محوری و دفاع از منافع صنفی پزشکان فعالیت کند، دور از ملاحظات غیرصنفی و نگاه‌های انحرافی. اما آنچه در صحنه رقابت فعلی دیده می‌شود، ورود برخی چهره‌های سیاسی – حتی کسانی که سابقه کارنامه‌دار و جنجالی در حوزه سیاست دارند – به میدان انتخابات است؛ رویدادی که نگرانی‌های جدی و علنی را در میان پزشکان، دندانپزشکان و متخصصان سایر شاخه‌های علوم پزشکی ایجاد کرده است.
نفوذ انجمن‌های علمی و نقش‌آفرینی مجمع‌های وابسته
طبق آمار رسمی وزارت بهداشت، حدود ۲۱۵ انجمن علمی در کشور فعال هستند که عمده آنها به رشته‌های تخصصی پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و زیرشاخه‌های مرتبط تعلق دارند. این انجمن‌ها، به‌عنوان بازوان فکری و صنفی جامعه پزشکی، طبق قانون می‌توانند در انتخابات سازمان نظام پزشکی ایفای نقش کنند. آنها نمایندگان خود را به مجمع عمومی اعزام می‌کنند و در تعیین ترکیب هیأت مدیره و حتی رئیس سازمان تأثیر مستقیم دارند.
با وجود این ظرفیت صنفی، منتقدان می‌گویند برخی انجمن‌ها در عمل همسو با جناح‌های سیاسی خاص یا شخصیت‌های معین عمل می‌کنند و این همسویی می‌تواند تعادل طبیعی رقابت را برهم زده و انتخابات را از مسیر صنفی به میدان رقابت سیاسی تبدیل کند. تجربه دوره‌های گذشته نشان داده است که حتی هماهنگی چند انجمن بزرگ می‌تواند در سرنوشت انتخابات تعیین‌کننده باشد.
چهره جنجالی؛ علی تاجرنیا
در میان نامزدهای مطرح، علی تاجرنیا بیش از دیگران در کانون توجه قرار گرفته است. دلیل این توجه، نه فقط شهرت او در محافل سیاسی و مدیریتی، بلکه به‌خصوص مجموعه‌ای از انتقادها و اعتراض‌ها نسبت به کارنامه وی در سمت‌های قبلی است. تاجرنیا در ۳۰ سالگی و در دوره ششم مجلس شورای اسلامی، به‌عنوان نماینده مردم مشهد وارد عرصه قانون‌گذاری شد. سن پایین و عضویت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس باعث شد او به سرعت در مرکز تصمیم‌گیری‌های کلان سیاسی قرار گیرد.
اما این مسئولیت‌ها بدون حاشیه نبود؛ در برخی مقاطع حساس تاریخ سیاسی کشور، عملکرد او از سوی جریان‌های حامی نظام جمهوری اسلامی مورد انتقاد شدید قرار گرفت. برخی کارشناسان معتقدند رویکرد او بیشتر از جنس سیاسی‌کاری است تا فعالیت صنفی یا تخصصی.
در دوران پس از مجلس، تاجرنیا وارد عرصه مدیریت ورزشی شد. او اکنون سرپرست مدیرعاملی باشگاه استقلال و نماینده تام‌الاختیار مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس در امور شرکت فرهنگی ورزشی استقلال ایران است. این موقعیت او را به یکی از مدیران اثرگذار در ساختار باشگاه استقلال تبدیل کرده، هرچند برخی رسانه‌ها مدیریت او را با ناکامی استقلال در این دوره مرتبط دانسته‌اند. به‌عنوان نمونه، در یکی از تلخ‌ترین نتایج، تیم استقلال تحت مدیریت وی با صرف هزینه‌های سنگین برای خرید بازیکنان چند میلیون دلاری، در برابر تیم الوصل امارات با نتیجه ۷-۰ شکست خورد. شکست در برابر تیمی که در جدول لیگ ۱۲ تیمی امارات در رتبه هشتم قرار دارد و تنها چهار گل در سه بازی زده بود، به عنوان «ناکامی سنگین و تاریخی» در کارنامه استقلال و مدیرانش ثبت شد.
این سابقه موجب شده که بخشی از جامعه پزشکی نسبت به انگیزه و توانمندی او برای هدایت سازمانی مانند نظام پزشکی که وظایف پیچیده صنفی، حقوقی و تخصصی دارد تردید جدی پیدا کند.
مسیر پرحاشیه صلاحیت‌ها
براساس پیگیری‌های خبرنگار آنا، علی تاجرنیا در مرحله اول بررسی صلاحیت‌ها از سوی هیأت نظارت انتخابات نظام پزشکی رد صلاحیت شد. با این حال، او در تلاش است تا در مرحله دوم و پس از بررسی شکایات، بتواند تأیید صلاحیت گرفته و در رقابت حضور یابد. وضعیت او نمادی است از فضایی که این انتخابات را احاطه کرده است: چانه‌زنی‌های سیاسی، لابی‌گری‌ها و اثرگذاری جناحی بیش از آنکه فضای صنفی و شفافیت حرفه‌ای دیده شود.
اهمیت تاریخی سازمان نظام پزشکی
برای فهم دقیق حساسیت این انتخابات، باید نگاهی کوتاه به تاریخچه سازمان نظام پزشکی داشت. این سازمان در دهه ۲۰ شمسی و با هدف ساماندهی امور صنفی پزشکان شکل گرفت. وظایف کلیدی آن شامل تضمین کیفیت خدمات درمانی، دفاع از حقوق شاغلان حرفه‌های پزشکی در برابر نهادهای دولتی و خصوصی، و ارتقای شأن اجتماعی این قشر بود. در طول دهه‌ها، نظام پزشکی در بزنگاه‌های مهمی از تدوین تعرفه‌ها تا مواجهه با بحران‌های بهداشتی نقش اثرگذار ایفا کرده است.
استقلال سازمان یکی از مهم‌ترین اصولی بوده که در قانون و اساسنامه آن مورد تأکید قرار گرفته است، اما تجربه برخی دوره‌ها نشان داده که ورود اشخاص یا جریان‌های سیاسی می‌تواند این استقلال را تضعیف و حتی به حاشیه براند.
نگرانی‌ها و هشدار کارشناسان
منتقدان می‌گویند اگر فردی با گرایش‌های سیاسی پررنگ و سابقه مدیریتی نه‌چندان موفق، ریاست نظام پزشکی را برعهده بگیرد، اولاً استقلال این سازمان به خطر می‌افتد، ثانیاً منافع صنفی جامعه پزشکی در اولویت دوم یا سوم قرار می‌گیرد. این نگرانی به‌ویژه در شرایط فعلی که نظام سلامت کشور با چالش‌های متعدد از کمبود نیروهای تخصصی تا مهاجرت پزشکان روبه‌رو است، اهمیت بیشتری یافته است.
به گفته برخی تحلیل‌گران، انتخابات این دوره بیش از آنکه به مناقشه بر سر برنامه‌های ارتقای کیفیت خدمات پزشکی بپردازد، به «میدان قدرت و نفوذ» بین گروه‌های سیاسی و حتی امنیتی بدل شده است؛ روندی که با مأموریت تاریخی و حرفه‌ای نظام پزشکی در تضاد مستقیم قرار دارد.
چشم‌انداز پیش رو
چند روز آینده زمان تعیین‌کننده‌ای برای آینده این سازمان خواهد بود. اگر روند انتخابات تحت سیطره لابی‌های جناحی پیش رود، احتمالاً ترکیب هیأت مدیره و رئیس جدید نه بر پایه توان مدیریتی و پیشینه حرفه‌ای، بلکه بر اساس وزن سیاسی و میزان نفوذ انتخاب خواهد شد. در مقابل، اگر جریان صنفی واقعی بتواند مطالبات بدنه پزشکان را به میدان بیاورد، شاید شانس بازگشت به مأموریت اصلی سازمان محفوظ بماند.
در نهایت، آنچه از دل این انتخابات بیرون می‌آید، تأثیری مستقیم بر آینده نظام سلامت کشور خواهد گذاشت؛ چرا که سازمان نظام پزشکی نه یک نهاد تشریفاتی، بلکه یکی از حلقه‌های کلیدی در نقشه راه بهداشت و درمان ایران است. مجادله امروز بر سر ریاست آن، به زبان ساده، مجادله بر سر جهت‌گیری آینده یکی از حساس‌ترین ارکان حوزه سلامت است.
