نحوه شمارش آرا در انتخابات تناسبی شوراها

باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمد امیرحسینی – محمدصالح جوکار رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار رونویسدرباره برگزاری انتخابات شورها به‌صورت تناسبی در تهران گفت: نظام‌های انتخاباتی امروز در دنیا، بر پایه‌ دو موضوع بنا شده‌اند البته به‌جز بعضی کشورها که نظام انتخاباتی خاص خودشان را دارند این نظام‌ها یا اکثریتی هستند، یا تناسبی و یا تلفیقی از این دو که امروز در کشورهای مختلف اعمال می‌شوند.

نماینده مردم یزد، اشکذر، بخش ندوشن و دهستان سورک در مجلس بیان کرد: در طول ۴۶ سال گذشته در کشورمان، هر انتخاباتی که برگزار کرده‌ایم بر پایه‌ نظام اکثریتی بوده است. یعنی یک فرد یا یک لیستی از احزاب و گروه‌ها در انتخابات شرکت می‌کردند و هر کسی که بالاترین رأی را به دست می‌آورد و مردم به او اقبال نشان می‌دادند، وارد شورا یا مجلس می‌شد.

این نماینده مجلس اظهار کرد: امروز بحث ما این است که در راستای عدالت انتخاباتی و با توجه به فهرست‌های مختلفی که در انتخابات وجود دارد برخی از این فهرست‌ها ۶۰ درصد، برخی ۴۰ درصد، ۳۰ درصد و یا ۲۰ درصد آرا را به‌دست می‌آورند همچنین نامزدهای منفرد هم که جداگانه در انتخابات شرکت می‌کنند.

جوکار تصریح کرد: در نظام اکثریتی گذشته، آن فهرستی که ۶۰ درصد آرا را کسب می‌کرد، وارد شورا یا مجلس می‌شد و مجموع کرسی‌ها را به خود اختصاص می‌داد که این امر عدالت انتخاباتی نبود چراکه ۴۰ درصد دیگرِ رأی‌دهندگان که به فهرست‌های دیگر رأی داده بودند، هیچ نماینده‌ای در آن شورا نداشتند.

رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس گفت: بحث نظام انتخاباتی تناسبی به این گونه است که هر فهرستی ارائه می‌شود، براساس وزنی که دارد مثلا ۶۰ درصد آرا را کسب کرده و ۴۰ درصد باقی‌مانده نیز به فهرست‌هایی می‌رسد که آرای کمتری کسب کرده‌اند، مثلاً ۳۰ یا ۲۰ درصد بوده است که محاسبه‌ آن به این صورت است که مجموع آرای یک فهرست تقسیم بر کل آرای مأخوذه صحیح می‌شود و نسبتی به دست می‌آید مثلاً این نسبت ۴۰ درصد می‌شود و ۴۰ درصد کرسی‌های شورا به آن فهرست تعلق می‌گیرد. 

نماینده مردم یزد، اشکذر، بخش ندوشن و دهستان سورک در مجلس اظهار کرد: در خوانش آرا نیز از بالاترین آرایی که در این فهرست است تا سقف مجموع نمایندگانی که آن فهرست باید در شورا داشته باشد مثلا برای مثال سهمش پنج درصد می‌شود و اگر شورای شهر تهران ۲۱ نفر عضو داشته باشد فهرستی که ۴۰ درصد آرا را به خود اختصاص داده باشد به همان نسبت تعداد اعضایش مشخص می‌شود و از بالاترین رای‌ خوانده می‌شود تا پایین که به حدنصاب برسد و مابقی آن خوانده نمی‌شود. فهرست بعدی نیز بر اساس درصد آرایی که دارد، تعداد اعضایش مشخص خواهد شد مثلاً سه نفر که در این حالت نیز از بالاترین رای آن فهرست شروع می‌شود تا سقف سه نفر.

این نماینده مجلس بیان کرد: در خصوص نامزدهای منفرد مجموع آرای آنان بر کل آرای مأخوذه صحیح تقسیم می‌شود تا درصد سهم آنان مشخص شود سپس شمارش آرا از بالاترین رای شروع می‌شود و تا تعداد کرسی‌هایی که به این افراد تعلق می‌گیرد مشخص شود و در نهایت، شورا شکل می‌گیرد.

رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس اظهار کرد: اینکه در سال اول، انتخابات تناسبی در تهران برگزار می‌شود به‌دلیل آزمایشی بودن آن است و اینکه تجربه‌ای حاصل شود چون انتخابات تناسبی در دوره‌ بعد در تمام مراکز استان‌ها برگزار خواهد شد لذا این مرحله آزمایشی و تمرینی است تا بتوان در ادامه آن را به سراسر کشور تعمیم داد.

جوکار در پاسخ به سوالی مبنی براینکه چرا انتخابات تناسبی ابتدا در تهران به‌صورت آزمایشی برگزار می‌شود و نه در شهرهای کوچک؟، گفت: طرح‌ها و قوانینی که داریم را به‌صورت آزمایشی (پایلوت) در یک استان اجرا می‌کنیم و بعد از آن به کل کشور تسری پیدا می‌کند.

رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس در پاسخ به سوالی مبنی براینکه آیا انتخابات در تهران به صورت تمام الکترونیک برگزار می‌شود، اظهار کرد: انتخابات شوراها با هماهنگی‌هایی که با شورای نگهبان انجام شده و با توجه به اینکه پنج حوزه‌ انتخابیه‌ مجلس و سه حوزه‌ انتخابیه‌ خبرگان را نیز داریم، هماهنگی لازم صورت گرفته است. اکنون زیرساخت‌های مربوط و سامانه‌ها و دستگاه‌هایی که برای انتخابات نیاز است در حال آماده‌سازی و ساخت هستند.

نماینده مردم یزد، اشکذر، بخش ندوشن و دهستان سورک در مجلس تاکید کرد: در این انتخابات، از زمان احراز هویت رای‌دهنده تا ثبت رای، همه مراحل از طریق سامانه‌ الکترونیکی انجام خواهد شد. این کار موجب می‌شود که خطای انسانی در نظام انتخاباتی به شدت کاهش پیدا کند و سلامت انتخابات زودتر و بهتر تضمین شود.