خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ براساس منویات مقام معظم رهبری و با الهام از دیدگاه‌های راهبردی شهید دکتر طهرانچی مبنی بر لزوم ورود دانشگاه آزاد اسلامی به عرصه حل مسائل ساختاری، دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی الگویی موفق از تحول پارادایمیک را در نظام آموزش عالی به نمایش گذاشته است.
این تحول با تأکید بر کسب درآمدهای غیرشهریه‌ای از طریق توسعه آموزش‌های تخصصی و کاربردی، بنیان‌گذاری شده است.
محور اصلی این استراتژی، فعال‌سازی مؤثر هسته‌های فناور و مراکز رشد و هدایت ظرفیت‌های استادان و دانشجویان در حوزه‌های راهبردی چون کشاورزی، دام‌پروری، سلامت، و مهندسی صنایع است.
دستاوردهای حاصل از این رویکرد از تجهیز آزمایشگاه‌های استاندارد و ایجاد زیرساخت‌های فنی پیشرفته گرفته تا راه‌اندازی موفق طرح‌های برون‌دانشگاهی با همکاری نهادهایی مانند بنیاد علوی و برکت، نشان از یک هم‌افزایی موفق میان علم، صنعت و نیازهای کلان منطقه‌ای دارد که ثمرات عینی آن در ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار و ارائه خدمات تخصصی به جامعه، متجلی شده است.
خبرنگار آنا درراستای بررسی و مستندسازی تحولات اخیر و دستاوردهای بنیادین دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی در مسیر تحقق راهبردهای «دانشگاه حل مسئله‌محور» و تقویت ظرفیت‌های اقتصادی دانش‌بنیان، گفت‌وگویی را با غلامرضا کاظمی رئیس این دانشگاه ترتیب داده است.
گپ و گفت آنا با کاظمی در پی می‌آید:
موتور محرک اقتصاد خراسان‌شمالی؛ دانشگاه آزاد شهید طهرانچی‌وار مسئله‌گشا شد
آنا: همان‌گونه که مستحضرید، موضوع «حل مسئله» در حال حاضر به‌دلیل تأکید مقام معظم رهبری و مسئولان، اهمیتی حیاتی یافته است. با توجه به ظرفیت و ظرفیت بالای دانشگاه آزاد اسلامی در استان خراسان‌شمالی در رشته‌های مختلف، بفرمایید درراستای تحقق رویکرد حل مسئله و گرایش‌های فناورانه، همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و نهادهایی مانند استانداری، چه اقدامات مؤثری در حوزه‌های گوناگون صورت پذیرفته است؟
کاظمی: در وهله نخست باید به تفکر شهید دکتر طهرانچی اشاره کنم که همواره تأکید داشتند دانشگاه باید به عرصه حل مسئله ورود کند تا منویات مقام معظم رهبری محقق و پیاده شود، بر این اساس، توصیه شهید طهرانچی مبنی بر کسب درآمدهای غیرشهریه‌ای که مقوّم آموزش باشد باید مدنظر قرار بگیرد، به عبارتی باید آموزش‌های تخصصی را سرلوحه کار قرار دهیم.
براین اساس، در حوزه‌های کشاورزی، باغبانی (باغات)، تربیت‌بدنی، سلامت، روانشناسی، حقوق استادان و دانشجویان داوطلب را فعال کردیم و در این مسیر بیش از ۵۰ هسته فناور و مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی را فعال کردیم و به این مراکز فضا و میدان دادیم و خودشان سرمایه‌گذاری کردند.
به لطف این اقدامات اکنون آزمایشگاه درجه یک گیاه‌شناسی و آزمایشگاه‌های دام و طیور را در استان خراسان‌شمالی داریم که پیش از این وجود نداشتند و این دستاورد‌ها صرفاً در دانشگاه اسلامی این استان در حال انجام است و فعالیتی که شاید در حال کوچ از استان خراسان‌شمالی بود را دوباره فعال‌سازی کردیم.
در حوزه آزمایشگاه‌ها، توانستیم مجوز استاندارد سه آزمایشگاه گیاه‌شناسی، دام و طیور و مواد گرفته و آنها را تجهیز کنیم که پیوسته نمونه دریافت می‌کنیم و استادان و دانشجویان درآمد قابل توجهی در این زمینه دارند.
آنا: دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی در حوزه تربیت‌بدنی و کسب درآمدهای غیرشهریه‌ای دستاوردهای مناسبی داشته است، لطفاً جزئیاتی از این اقدامات را بفرمایید و بگویید در سایر حوزه‌ها چه دستاوردهایی داشته‌اید؟
کاظمی: در رشته تربیت‌بدنی یکی از استادان، باشگاهی را با رویکرد «سلامت روان و تندرستی» با به‌کارگیری علم فیزیولوژی برای دانشجویان و استادان راه‌اندازی کرده است.
ابتدا اداراتی مانند تأمین اجتماعی را زیر پوشش قرار دادیم؛ افرادی که قبلاً برای درمان‌های ورزشی نیازمند سفر به مشهد بودند، اکنون در بجنورد و سایر شهرستان‌های استان خراسان‌شمالی خدمات دریافت می‌کنند و این مرکز در ماه‌های اخیر «آب‌درمانی» را نیز به مجموعه فعالیت‌های خود اضافه کرده و یک پکیج و بسته کامل تربیت‌بدنی و چکاپ سلامت جسم ارائه می‌دهد که این درآمد مقوّم شهریه بوده و مبتنی بر آموزش‌های تخصصی ماست، چراکه از ظرفیت‌های مقطع دکتری تخصصی بهره می‌بریم.
آنا: با توجه به تجربه موفق هسته‌های فناور دانشگاه آزاد اسلامی خراسان‌شمالی مدل دقیق تأمین مالی و مالکیت فکری (IP) که برای ایجاد تناسب پایدار بین توسعه زیرساخت فیزیکی و تضمین اشتغال دانشجو/فارغ‌التحصیل در این هسته‌ها به کار گرفته‌اید، چه بوده است؟
کاظمی: ببینید. استاد دکتری تخصصی صنعت چوب با همکاری هسته فناور مربوطه، کار روی ساخت مبلمان و لوازم راحتی متناسب با نیازهای خاص را آغاز کرده است؛ فضایی که مدت‌ها بدون استفاده مانده بود، اکنون فعال شده و سه ماه پیش قرارداد بسته شده و فعالیت خود را آغاز کرده است.
تاکنون ۱۰۰ نفر اشتغال‌زایی و تولید در دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی اتفاق افتاده که عیناً تحقق فرمایش مقام معظم رهبری در حوزه تولید و اشتغال است.
فعالیت مثبتی که از یک ماه گذشته آغاز کرده‌ایم کار روی رشته دوخت و طراحی مدل لباس بوده، به‌طوری که یک گروه از دانشجویان و استادان یک مرکز هسته فناور تأسیس کرده‌اند و اکنون با اختصاص فضایی حدود یک‌هزار متر مربع (که محوطه‌سازی و ساخت‌وساز آن عمدتاً توسط خودشان با هزینه صورت می‌گیرد)، ۵۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد خواهد شد.
این امر به دانشجویان این امکان را می‌دهد که همزمان با تحصیل، مهارت کسب کرده و درآمد داشته باشند، که مصداق بارز حل مسئله در حوزه مهارت‌آموزی است.
تبدیل گلخانه‌ای از «هیچ» به «همه‌چیز»
آنا: خراسان‌شمالی مهد کشاورزی است، برای اشتغال دانشجویان و حل مسئله از این حوزه چگونه بهره‌برداری می‌کنید؟
کاظمی: دررابطه با رشته کشاورزی (دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی تا مقطع دکتری دانشجو دارد) متأسفانه شاهد افت دانشجو بوده‌ایم، دو تا سه سال پیش بخشی از گلخانه دانشگاه را به دانشجویان واگذار کردیم تا این گلخانه که هزینه‌بر و در حال از بین رفتن بود، اکنون توسط مرکز رشد سرپا شده و به تولید خوبی رسیده است.
یک تا یک و نیم هکتار زمین کشاورزی به دو یا سه دانشجو هم واگذار شد و به زودی ۹ هکتار زمین را در اختیار یک مرکز رشد قرار می‌دهیم تا نهالستان ایجاد کنند، با توجه به محدودیت‌های آبی منطقه و اینکه با تنش آبی مواجه هستیم این مرکز رشد برای راه‌اندازی نهالستان اقدام می‌کند که قرارداد واگذاری زمین کشاورزی منعقد شده و فرصتی دو ماهه به مرکز رشد دادیم تا فعالیت خود را آغاز کند.
یک تا یک و نیم هکتار زمین کشاورزی به دو یا سه دانشجو واگذار شد و ۹ هکتار زمین هم را در اختیار یک مرکز رشد قرار می‌دهیم تا نهالستان ایجاد کنند، با توجه به محدودیت‌های آبی منطقه و اینکه با تنش آبی مواجه هستیم این مرکز رشد برای راه‌اندازی نهالستان اقدام می‌کند که قرارداد واگذاری زمین کشاورزی منعقد شده و فرصتی دو ماهه به مرکز رشد دادیم تا فعالیت خود را آغاز کند
در رشته حقوق هم یک دفتر حقوقی توسط استادان و دانشجویان تأسیس شده که هم از خارج دانشگاه کار جذب کرده و هم به دانشجویان، کارورزی و مهارت‌آموزی ارائه می‌دهد.
در رشته روانشناسی (از مقطع کاردانی تا دکتری)، شامل روانشناسی، علوم تربیتی و مشاوره، دو مرکز مشاوره مجزا راه‌اندازی کرده‌ایم که هم به عموم مردم و هم به جامعه دانشگاهی خدمات ارائه می‌دهند.
آنا: با توجه به توضیحات شما در زمینه مهارت‌آموزی، نقش دانشگاه در ایجاد فرصت شغلی برای فارغ‌التحصیلان استان در حوزه‌های تخصصی خودشان تا چه میزان بوده تا از بیکاری جلوگیری شده و سودی برای استان حاصل شود؟
کاظمی: دقیقاً همینطور است. چند سال پیش یکی از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی موفق به اختراع «پارکینگ هوشمند» شد و شهرداری بجنورد با ایشان قرارداد بسته و طرح به‌صورت آزمایشی در دو نقطه شهر اجرا شده است.
حداقل ۵ تا ۶ مورد از این اختراعات دانشجویی را در نمایشگاه‌ها و همایش‌های پژوهشی ارائه و معرفی کرده‌ایم که منجر به جذب و اشتغال صاحبان ایده شده است.
این امر در حوزه‌های سلامت جسم (تربیت‌بدنی)، دوخت، طراحی و مبلمان نیز صادق است و فارغ‌التحصیلان ما حداقل مهارت لازم برای ادامه کار را کسب کرده‌اند.
آنا: کار پژوهش‌های میان‌رشته‌ای در حوزه هوش مصنوعی در دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی به کجا رسید؟
کاظمی: در این زمینه جلسات مفصلی برگزار کرده‌ایم و معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی را موظف کرده‌ایم که همزمان با کار سازمان مرکزی، ما نیز رویکردی مبتنی بر هوش مصنوعی (AI) اتخاذ کنیم، امیدواریم بتوانیم این کار جدید را با متد‌ها و تکنولوژی‌های لازم پیش ببریم.
یک طرح بسیار شاخص دیگر که می‌توان آن را تقریباً سرآمد کشور دانست، همکاری با بنیاد علوی و بنیاد برکت است و این دو نهاد طرح‌های برون‌دانشگاهی مهمی را در دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌شمالی آغاز کرده‌اند که مصداق بارز حل مسئله است.
در این طرح، ۶۰ روستای محروم استان خراسان‌شمالی مورد بررسی دقیق قرار گرفته و آمار و اطلاعات مربوط به ظرفیت‌های شغلی و نقاط قوت هر روستا استخراج شده است.
دقیقاً قبل از گفت‌وگو با شما، معاون پژوهشی به‌دلیل اجرای موفق این طرح از استاندار استان خراسان‌شمالی لوح سپاس دریافت کرد.
این فرآیند برای ادامه کار در حدود ۳۰۰ روستای دیگر نیز توسط مجریان طرح‌های پیشین به ما سپرده خواهد شد.
ما در این راستا، دوره‌های تصویربرداری (تصویرگرایی) برگزار کرده‌ایم که این دوره‌ها ایجاد اشتغال می‌کنند.
برای همین ۶۰ روستا، آمارگیرانی استخدام شدند و به آنها مدرک اعطا شد. این افراد (حدود ۲۰ تا ۳۰ نفر که مشاهده کردم)، حقوق خوبی نیز دریافت می‌کنند و کار اصلی جمع‌آوری آمار را انجام می‌دهند.
