بی‌توجهی به خانواده هزینه‌های سنگینی برای آینده دارد/ هیچ‌کس نباید از دایره توسعه بیرون بماند

باشگاه خبرنگاران جوان ـ علی ربیعی در اجلاس جهانی توسعه اجتماعی که در قطر برگزار شد، ضمن تأکید بر نهاد خانواده اظهار کرد: نهاد خانواده در معرض تهدید قرار گرفته است؛ بی‌توجهی به این موضوع، هزینه‌های سنگینی برای آینده بشریت و تمدنی که طی قرن‌ها شکل گرفته، در پی خواهد داشت. مهاجران نیز به‌عنوان واقعیتی از دنیای امروز، باید از حرمت، کرامت و حقوق بنیادین خود بهره‌مند گردند.

دستیار اجتماعی رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنرانی خود تاکید کرد که هیچ‌کس نباید به دلیل ویژگی‌های ملی، مذهبی، نژادی، قومی یا طبقاتی مورد تبعیض قرار گیرد و از دایره توسعه بیرون بماند. در یک برنامه متناسب برای توسعه اجتماعی، توجه به گروه‌های دارای فرصت‌های نابرابر مانند افراد دارای معلولیت ضروری است.

وی همچنین با اشاره به وضعیت امنیت غذایی، خاطرنشان کرد: در فلسطین اشغالی و در بحران غزه، نه‌تنها حق امنیت غذایی مردم این سرزمین انکار شد، بلکه رژیم اشغالگر از آب و غذا به‌عنوان سلاحی برای نسل‌کشی استفاده کرد.

متن کامل سخنرانی علی ربیعی، در اجلاس جهانی توسعه اجتماعی به شرح زیر است:

 بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
خانم رئیس.
حضار محترم.

باعث افتخار است که در اجلاس جهانی توسعه اجتماعی ۲۰۲۵ و در این جلسه عمومی سخنرانی می‌کنم. از دولت قطر برای میزبانی این اجلاس مهم و همچنین از برگزارکنندگان آن قدردانی می‌نمایم.

برای دستیابی به هدف متعالی توسعه اجتماعی، تلاش‌های گسترده‌ای باید صورت گیرد. کوشش برای ایجاد جهانی عاری از فقر و گرسنگی، با کمترین میزان بیکاری، بیماری و ناامنی، جهانی برخوردار از امنیت غذایی پایدار، بهداشت و سلامت، عدالت، برابری و رفاه، که در آن کرامت انسانی مورد احترام و تکریم قرار گیرد، تنها رؤیاپردازی یا آرزو نیست، بلکه ضرورتی است که تحقق آن از مسیر همکاری عمومی و مشارکت همگانی امکان‌پذیر است.

هیچ‌کس نباید به دلیل ویژگی‌های ملی، مذهبی، نژادی، قومی یا طبقاتی مورد تبعیض قرار گیرد و از دایره توسعه بیرون بماند. در یک برنامه متناسب برای توسعه اجتماعی، توجه به گروه‌های دارای فرصت‌های نابرابر مانند افراد دارای معلولیت ضروری است. امروزه مقوله سالمندی و کاهش نرخ باروری، به یکی از دغدغه‌های جهانی تبدیل شده است.

به دلایل مختلف، نهاد خانواده نیز در معرض تهدید قرار گرفته است. بی‌توجهی به این موضوع، هزینه‌های سنگینی برای آینده بشریت و تمدنی که طی قرن‌ها شکل گرفته، در پی خواهد داشت. مهاجران نیز به‌عنوان واقعیتی از دنیای امروز، باید از حرمت، کرامت و حقوق بنیادین خود بهره‌مند گردند.

اکنون، با گذشت سی سال از اولین اجلاس جهانی توسعه اجتماعی و در هشتادمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد، نیازمند آن هستیم که منصفانه و بدون هرگونه سوگیری بررسی کنیم جوامع ما تا چه میزان در دستیابی به اهداف توسعه اجتماعی کامیاب بوده‌اند و چه موانعی بر سر راه تحقق این اهداف وجود داشته است.

اگرچه در این مدت دستاورد‌های مهمی حاصل شده است، اما واقعیت آن است که در مواردی نه تنها پیشرفتی صورت نگرفته، بلکه وضعیت بدتر نیز شده است. حوادث طبیعی، از جمله پاندمی فراگیری که در سال‌های اخیر سراسر جهان را متأثر ساخت، تغییرات اقلیمی، درگیری‌های ژئوپلیتیک و نیز سیاست‌های تنگ‌نظرانه و مبتنی بر یک‌جانبه‌گرایی و تبعیض، تأثیرات گسترده‌ای بر جوامع مختلف در مناطق گوناگون گذاشته و زندگی میلیون‌ها انسان را تهدید یا کیفیت آن را کاهش داده است. ریشه‌یابی این عوامل و ارائه رهنمود‌های صحیح، می‌تواند به بهبود شرایط جمعی توسعه اجتماعی یاری رساند.

وضعیت امنیت غذایی، به‌عنوان یکی از اهداف مهم توسعه اجتماعی، در بسیاری از موارد نگران‌کننده است. حدود یک‌سوم جمعیت جهان، به‌ویژه زنان و کودکان، عمدتاً در کشور‌های در حال توسعه، از این نظر در شرایط دشواری به سر می‌برند. جامعه بین‌المللی باید تعهد خود را برای پایان دادن به گرسنگی، سوء‌تغذیه و فقر و تضمین حق برخورداری همگان از غذا، در مسیر دستیابی به توسعه اجتماعی فراگیر، به اجرا گذارد. سرعت‌بخشیدن به اقدامات ضروری از طریق هماهنگی جهانی، از جمله سرمایه‌گذاری در نظام‌های کشاورزی غذایی پایدار، تاب‌آور و فراگیر، امری ضروری است.

مایلم در این زمینه، توجه شما را به پدیده شومی جلب کنم که وجدان‌های بیدار جهان را عمیقاً متأثر کرد و لکه نن گی بر پیشانی عاملان آن نهاد. در فلسطین اشغالی و در بحران غزه، نه‌تنها حق امنیت غذایی مردم این سرزمین انکار شد، بلکه رژیم اشغالگر از آب و غذا به‌عنوان سلاحی برای نسل‌کشی استفاده کرد. همگان شاهد بودند که چه فجایع بزرگی رخ داد. زندگی و سلامت مردم سرزمین‌های اشغالی به دلیل ممانعت اجباری آنان از دسترسی به آب و غذا به‌شدت تهدید شد و غم‌انگیزتر آن‌که هزاران زن، مرد و کودک گرسنه، هنگام تلاش برای دسترسی به کمک‌های محدود بشردوستانه، با شلیک مستقیم گلوله نظامیان اشغالگر کشته شدند. این نسل‌کشی و استفاده تسلیحاتی از آب و غذا باید به شدیدترین شکل ممکن محکوم و تدابیری اندیشیده شود تا دیگر هرگز چنین فجایعی تکرار نگردد.

یکی دیگر از پدیده‌هایی که بر توسعه اجتماعی کشور‌ها اثرگذار است، اعمال تحریم‌های ظالمانه است. تحریم‌ها نه‌تنها توسعه اجتماعی کشور‌های هدف را در معرض خطر قرار می‌دهند، بلکه با نقض حقوق اولیه انبوه جمعیت‌های انسانی، آنان را با انواع محرومیت‌ها و مشکلات روبه‌رو می‌سازند. تحریم‌های اقتصادی و مالی، معیشت شهروندان را تهدید می‌کند و دسترسی آنان به دارو ـ به‌ویژه بیماران صعب‌العلاج یا بیماران خاص ـ را مسدود می‌سازد و در نتیجه، موجب مرگ و میر افراد بی‌گناه می‌شود. ما فراموش نکرده‌ایم که حتی در دوران پاندمی، برخی قدرت‌ها موانع جدی بر سر راه دسترسی مردم ما به تجهیزات، دارو و واکسن مورد نیاز برای کنترل بیماری ایجاد کردند

خانم رئیس،

سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در حوزه توسعه اجتماعی بر سه ستون استوار است: پیشرفت توسعه انسانی، حمایت اجتماعی ساختاری و اشتغال فراگیر.

ایران، علیرغم فشارهای بیرونی و تحریم‌های ظالمانه‌ای که در سال‌های اخیر از سوی برخی قدرت‌ها علیه آن اعمال شده، توفیقات قابل‌توجهی داشته است. برای نمونه، شاخص توسعه انسانی ایران از ۰٫۶۲۶ در سال ۱۹۹۰ به ۰٫۷۹۹ در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است و شاخص‌های سال ۲۰۲۵ نیز نشان‌دهنده دستاوردهای برجسته در حوزه‌های سلامت، آموزش و استانداردهای زندگی است. نکته قابل‌توجه، پیشرفت چشمگیر در آموزش زنان است که بیانگر توسعه پایدار سرمایه انسانی و ظرفیت بالای توانمندسازی در کشور است.

برخی از تجربه‌های قابل‌ذکر ایران در حوزه توسعه اجتماعی عبارت‌اند از:

اجرای برنامه‌های حمایت اجتماعی فراگیر و گسترده برای حمایت از خانوارها، به‌ویژه خانوارهای آسیب‌پذیر در زمینه بهداشت و تغذیه، و سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های انسانی از جمله آموزش رایگان و مهارت‌آموزی تا سطح روستا برای گروه‌های آسیب‌پذیر، دارای معلولیت و بازمانده از تحصیل.

اجرای برنامه‌های تأمین مالی برای حمایت از کسب‌وکارهای خرد، کوچک و متوسط و ایجاد اشتغال پایدار روستایی، به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار.

گسترش آموزش ابتدایی، متوسطه و دانشگاهی رایگان و تلاش برای تحقق عدالت آموزشی، همراه با هم‌راستاسازی نظام آموزشی با تحولات شتابان دیجیتال و هوش مصنوعی.

ارتقای سطح بهداشت عمومی و توسعه بیمه‌های پایه رایگان برای دهک‌های پایین درآمدی.

جلوگیری از تخریب زیست‌بوم و حفاظت از گونه‌های جانوری و گیاهی و ارتقای محیط‌زیست پایدار.

حمایت از کار شایسته، تقویت تشکل‌های کارگری و کارفرمایی و حمایت از کارگران مهاجر.

پاسخ حساب شده به شوک‌های خارجی، به‌ویژه کاهش آثار تحریم‌ها و پیامدهای جنگ تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و ایالات متحده در ژوئن ۲۰۲۵ علیه ایران، و تقویت تاب‌آوری، همبستگی و انسجام اجتماعی از طریق برنامه های تاب‌آوری معیشتی و تاب‌آوری اجتماعی.

خانم رئیس،

چالش‌های جهانی نیازمند اقدام اصولی و جمعی هستند. اجلاس جهانی توسعه اجتماعی باید راهکارهای مشخصی برای ارتقای سطح حمایت‌های اجتماعی جهانی، متناسب با شوک‌های اقتصادی، بهداشتی و اقلیمی ارائه دهد.

ما از همکاری جنوب–جنوب، ابزارهای مالی منطقه‌ای و مشارکت با شرکای توسعه‌ای بین‌المللی برای هم‌سوسازی تأمین مالی با نتایج توسعه استقبال می‌کنیم. حاکمیت قوی، اقدامات ضد فساد و نظارت نتیجه‌محور برای به حداکثر رساندن تأثیر تأمین مالی برای توسعه اجتماعی ضروری است. پیشنهاد می‌کنم تاب‌آوری اجتماعی به‌عنوان محور اصلی این اجلاس مورد توجه قرار گیرد و تدوین سیاست‌هایی برای تقویت آن در دستور کار قرار گیرد.

توسعه اجتماعی با سیاست‌های تحریم‌سازگار نیست. تحریم‌ها کرامت انسانی و ثبات اجتماعی جوامع را هدف قرار می‌دهند و با اهداف این اجلاس در تعارض‌اند. پیشنهاد می‌کنم اجلاس، با توجه ویژه به موضوع تحریم‌های ضدانسانی و محکوم‌کردن آن، سازوکاری را برای جلوگیری از اقداماتی که توسعه و رفاه عمومی مردم را به خطر می‌اندازد، ارائه دهد.

از توجه شما سپاسگزارم.»