شایانیوز– تیم ملی فوتبال کشورمان امشب ساعت ۱۹:۳۰ در نخستین بازی خود از تورنمنت چهار جانبه العین، در ورزشگاه هزاء بن زائد به مصاف تیم ملی کیپ ورد می‌رود؛ کشور کوچکی که شاید برای برخی ناشناخته باشد اما تمام بازیکنانش لژیونر هستند و در لیگ‌های معتبر جهان بازی می‌کنند.
جغرافیا، جمعیت و ترکیب انسانی
جمهوری کیپ ورد مجموعه‌ای از ده جزیرهٔ آتشفشانی است که در حدود ۶۲۰ کیلومتر غرب سواحل آفریقا واقع شده‌اند. مساحت آن حدود ۴٬۰۳۳ کیلومتر مربع است. جمعیت کشور در برآوردهای اخیر در حدود نیم میلیون تا ۵۲۰ هزار نفر است.
زبان رسمی پرتغالی است و زبان کرئولو کیپ وردی (Kriolu) نیز رایج است. ترکیب قومی عمدتاً مخلوط آفریقایی-پرتغالی است؛ تقریباً ۷۸٪ جمعیت را گروه‌های کرئول تشکیل می‌دهند، در حالی که بخش‌های خالص‌تر آفریقایی یا اروپایی درصد بسیار کم‌تری دارند.
اقلیم این مجمع‌الجزایر عمدتاً خشک تا نیمه‌خشک است؛ کمتر از ۱۰٪ زمین‌ها قابل کشت‌اند و بارش‌ها بسیار اندک و نامنظم هستند. این شرایط جغرافیایی و اقلیمی تاثیر عمیقی بر همهٔ ابعاد زندگی در کیپ ورد دارد.
تاریخچه
جزایر کیپ ورد تا قبل از قرن پانزدهم تقریباً خالی از سکنهٔ دائمی بود. در سال‌های میانی همین قرن، دریانوردان پرتغالی این جزایر را یافتند و آن‌ها را مستعمرهٔ پرتغال کردند. از قرن شانزدهم تا نوزدهم، کیپ‌ورد به یکی از مراکز مهم تجارت بردهٔ اقیانوس اطلس بدل شد؛ رِبیرا‌گرانده (Ribeira Grande) در جزیرهٔ سانتیاگو نخستین شهر اروپایی در مناطق گرمسیری قلمداد می‌شود. اقتصاد جزیره در دورهٔ استعمار متکی به قند، نمک، تولیدات کشاورزی کم بازده، و تجارت برده بود؛ اما بحران‌های اقلیمی و کاهش بازار جهانی، رشد آن را مهار کردند.
در ۵ ژوئیهٔ ۱۹۷۵، کیپ ورد از پرتغال استقلال یافت و به جمهوری تبدیل شد. بعد از استقلال، مسیر سیاسی و اقتصادی آن به سمت تثبیت دموکراسی و توسعه اقتصادی نسبی رفت.
نظام سیاسی و حکمرانی
کیپ‌ورد نظام جمهوری چند حزبی دارد و از میان کشورهایی در منطقه، یکی از ثبات سیاسی بیشتری را تجربه کرده است. پایتخت کشور شهر پرایا (Praia) در جزیرهٔ سانتیاگو است.
نظام حکمرانی ترکیبی از پارلمانی و ریاست‌جمهوری است. قانون اساسی کشور ابتدا در سال ۱۹۸۲ تصویب و بعدها در سال‌های ۱۹۹۲، ۹۵ و ۹۹ تجدید نظر شد. شاخص‌های حکمرانی در کیپ ورد، نسبت به بسیاری از کشورهای آفریقایی، مطلوب‌تر بوده‌اند و این کشور به عنوان نمونه‌ای قابل ذکر در میان کشورهای جزیره‌ای آفریقایی مطرح است.
اقتصاد و چالش‌های توسعه
اقتصاد کیپ ورد با محدودیت‌های ساختاری بسیاری مواجه است: منابع طبیعی اندک، اراضی کشاورزی بسیار محدود (کمتر از ۱۰٪) و وابستگی شدید به واردات مواد غذایی و سوخت. با این وجود، از دههٔ ۱۹۹۰ به بعد، بخش خدمات، به ویژه گردشگری به موتور اصلی رشد اقتصادی بدل شده است؛ گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد که گردشگری حدود ۲۵٪ از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد.
در مسیر توسعه، دولت کیپ ورد برنامه‌هایی جهت کاهش فقر، ارتقای عدالت اجتماعی، و گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر دارد. برای نمونه، هدفگذاری شده تا دریاچه‌ای از نیروگاه‌های بادی و خورشیدی بخش عمدهٔ برق کشور را تأمین کند.
با این همه، نوسانات اقتصادی جهانی، تأثیر COVID-19، تغییرات اقلیمی و وابستگی به واردات، همچنان موانعی بزرگ پیش روی این کشور هستند.
فرهنگ، زبان، جامعه و زندگی روزمره
فرهنگ کیپ ورد ترکیبی ژرف از میراث آفریقایی و پرتغالی است. موسیقی ملی، مانند ژانر «مورنا» (morna)، با کلامی غالباً غم زده، موضوعاتی چون مهاجرت، عشق، جدایی و امید را بازتاب می‌دهد.
زبان پرتغالی زبان رسمی است، اما زبان کرئولو کیپ‌وردی (مخلوطی از پرتغالی و زبان‌های غرب آفریقایی) در میان مردم رایج‌تر است. ارزشِ جمعی برای خانواده، مهاجرت و درآمد ارزی حاصل از مهاجرتِ نیروی کار از ویژگی‌های اجتماعی این کشور است.
زندگی روزمره در جزایر با شرایط ویژهٔ اقلیمی و جغرافیایی پیوند خورده است: مناطق کوهستانی، فصل‌های خشک طولانی، و وابستگی به آب آبیاری محدود از واقعیت‌های معمول‌اند.
طبیعت، محیط زیست و مخاطرات
جزایر کیپ ورد از منظر زیست‌محیطی منحصر به فردند؛ ترکیبی از جزایر خشک، نیمه خشک و مناطقی با بارندگی بیشتر. بلندترین نقطهٔ کشور، قلهٔ آتشفشانی «فُوگو» با ارتفاع حدود ۲٬۸۲۹ متر است. از سوی دیگر، کیپ ورد در معرض تأثیرات شدید تغییر اقلیم قرار دارد؛ از خشکسالی مکرر تا خطر طوفان‌های اقیانوسی که اغلب از منطقهٔ اطراف جزایر منشأ می‌گیرند. به گفته برخی منابع، این کشور در خط مقدم بحران‌های اقلیمی در آفریقا قرار دارد.
ورزش و فوتبال در کیپ ورد
فوتبال در کیپ ورد بسیار محبوب است؛ تیم ملی فوتبال این کشور با نام مستعار «کوسه‌های آبی» در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است.
یکی از دستاوردهای تازهٔ آن‌ها، صعود به جام جهانی ۲۰۲۶ است، که برای کشوری کوچک با جمعیت زیر ۵۵۰ هزار نفر، موفقیتی تاریخی به شمار می‌آید. این موفقیت ورزشی نه تنها رنگ ورزشی دارد بلکه پیام نمادینی برای «کشوری کوچک اما با اراده» ارسال می‌کند.
برای تیم ملی ایران، این دیدار با کیپ ورد فرصتی است برای مواجهه با کشوری پر تلاش، با انگیزهٔ بالا که با وجود محدودیت‌ها توانسته در سطح بین‌المللی خود را نشان دهد.
ویژگی‌های عمومی
ترکیب جمعیتی کوچک اما چندگانه: کشوری که با مهاجرت گسترده، دیاسپورا و تبعید اجتماعی سر و کار دارد و این در فرهنگش به وضوح دیده می‌شود.
مسیر توسعهٔ اقتصادی که با وجود محدودیت‌های سخت، با محور گردشگری، خدمات و انرژی تجدیدپذیر شکل گرفته است.
ثبات سیاسی نسبی در منطقه‌ای که اغلب میدان ناآرامی‌های سیاسی است، این ویژگی کیپ ورد را به الگویی جالب برای مطالعه تبدیل می‌کند.
برای تیم ملی ایران، این دیدار با کیپ ورد فرصتی است برای مواجهه با کشوری پر تلاش، با انگیزهٔ بالا که با وجود محدودیت‌ها توانسته در سطح بین‌المللی خود را نشان دهد.
دیدار فوتبال ایران با این کشور به معنای مواجهه با یک رقیب کوچک اما مصمم است، و فرصتی برای ما، رسانه‌ها و مخاطبان تا شناختی عمیق‌تر از کشوری فراتر از عدد و جمعیت بیابیم.
|
مطالب پیشنهادی از سراسر وب |
