چرا پهلوی‌ها به شخصیت‌های قوی آلرژی دارند؟

از طرفی دیگر، «پرویز راجی» آخرین سفیر شاه در لندن، در کتاب خاطرات خود، ماجرای برکناری تیمسار فریدون جم را از فرماندهی ستاد ارتش، چنین بیان می‌کند: جَم می‌گفت: «مستشاران آمریکایی در ایران همیشه در گفت‌گوهایشان با شاه از من تعریف می‌کردند؛ ولی یک روز ژنرال زایتس، فرمانده مستشاران آمریکایی در ایران، با لبخندی به من گفت که امروز بوسه مرگ را نثارت کردم و موقعی که مفهوم این جمله را از او پرسیدم، جواب داد: در ملاقات با شاه به او گفتم که «جَم» بهترین ژنرال ارتش ایران است».

تیمسار جم پس از بیان این عبارت، با حالتی غم‌زده ادامه داد: «از آن روز به بعد اوضاع دگرگون شد و به‌صورتی در آمد که دست به هرکاری می‌زدم، به بن‌بست می‌رسیدم. شاه هر روز به دلیلی انگشت روی نارسایی‌های موجود در ارتش می‌گذاشت؛ ولی البته در هر مورد نیز موقعی که برای یافتن علت نارسایی، تحقیق و بررسی می‌شد، همیشه این نتیجه به‌دست می‌آمد که تقصیر از من نبوده یا اگر هم دخالتی در آن داشتم، صرفاً مواردی بوده که قبلاً به تصویب شخص شاه رسیده است.

با وجود این مسائل، پیوسته شاهد بودم که جَو نامساعدی علیه من رو یه گسترش است و وضع به‌شکلی در می‌آید که دیگر قادر نیستم به‌سهولت دست به کاری بزنم. تا اینکه یک روز در جمع فرماندهان نظامی موقع صحبت راجع‌به نارضایتی شاه از بعضی از واحدهای ارتش، خطاب به آن‌ها گفتم: «ناخشنودی شاهنشاه از چنین مسائلی، هم از نظر شغلی و هم از نظر احساسی برایم فوق‌العاده زجر آور است؛ چون من نه تنها شاهنشاه را فرماندهٔ خود می‌دانم، بلکه به او به‌عنوان برادر خود نیز عشق می‌ورزم.»

گفتن این جملهٔ بی‌ضرر – حتی اگر از ته قلب هم نبوده – سرنوشت تیمسار جَم را دگرگون ساخت. به این ترتیب که اسدالله علم، وزیر دربار، در ملاقات کوتاهی با جم – قبل از شرفیابی او به حضور شاه – به وی گفت که شاه از بی‌مبالاتی او و اینکه شاه را برادر خود دانسته، شدیداً ناخشنود است. البته علم در این ملاقات به جم نگفت که بهتر است از مقام ریاست ارتش استعفاء بدهد، ولی به وی خاطرنشان ساخت که اگر قصد استعفاء دارد، شاه با تقاضایش موافقت خواهد کرد. جم صحبت‌هایش را با این عبارت به پایان برد که «وفاداری من نسبت به شاهنشاه، جای چون و چرا ندارد و همواره خود را مرهون الطاف شاهنشاه می‌دانم؛ ولی ضمناً هرگز موفق به یافتن پاسخی برای این سؤال نشده‌ام که واقعاً چه کار خطایی از من سر زده بود؟». (پرویز راجی، تخت طاووس، صفحه ۱۱‌۰‌ – ۱۱‌۱‌.)