معمار سنتی قمی و چهره ماندگار معماری ایران چهره در نقاب خاک کشید

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهره شعبانی-استاد محمد گلیار در سوم شهریور ۱۳۲۱ در شهر قم به دنیا آمد و از همان سال‌های نوجوانی با فضای مذهبی و هنری این شهر گره خورد.

 او تحصیلات خود را در قم گذراند و به تدریج به‌عنوان یکی از چهره‌های شاخص معماری سنتی و مذهبی شناخته شد. در سال‌های بعد، به سبب فعالیت‌های گسترده و تأثیرگذار در حوزه معماری اسلامی، عنوان «چهره ماندگار معماری ایران» به او اعطا شد.

گلیار در مدارس قاضی سعید و صنایی به مدت ۳ سال تحصیل کرده و بعد ترک تحصیل نمود. در دوران نوجوانی علاقهٔ زیادی به معماری بومی (سنتی) ایران داشته که همین علاقه باعث می‌شود شروع به تمرین و خط کشیدن و طراحی در این زمینه می‌کند. به گفته خود، استادش، طرح و معماری زیبای مسجد جامع قم است که در دوره نوجوانی هر روز با نگاه کردن به ایوان و مقرنس‌های این مسجد شروع به تمرین در زمینه طراحی معماری ایرانی کرده‌است. وی از سن ۱۸ سالگی به صورت حرفه‌ای کار طراحی و معماری را آغاز کرده‌است که حاصل آن آثاری در ایران و کشور‌های دیگر است.

استاد گلیار در طول چند دهه فعالیت حرفه‌ای، نقش مهمی در طراحی و توسعه اماکن مذهبی داشت و آثار او در داخل و خارج از کشور قابل مشاهده است.

در زلزله معروف سال ۶۰ قم که گلدسته حرم حضرت معصومه(س) حدود  ۳۷ سانتی متر  از جای خود خارج شده بود، حاج محمد گلیار در این واقعه تنها معماری در ایران بود که بدون تخریب گنبد‌ها را بازسازی کرد.

مستند گنبد دوار، گذری بر زندگی حاج محمد گلیار یکی از مطرح‌ترین معماران جهان اسلام است.

طراحی و نظارت بر طرح توسعه حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله‌علیها) در قم از مهم‌ترین پروژه‌های او به شمار می‌آید که در حفظ هویت معماری ایرانی–اسلامی این بارگاه تأثیر جدی برجای گذاشت.

مرمت و طراحی مسجد امام حسن عسکری (ع) در قم، حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در شهر ری و حرم حضرت رقیه (س) در دمشق نیز از دیگر فعالیت‌های مهم او بوده است.

او همچنین مسئولیت طراحی و ساخت چندین مسجد در شهر قم و سایر نقاط ایران، و نیز در کشورهای آفریقایی، یوگسلاوی و پاکستان را بر عهده داشته است.

محمد گلیار به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین معماران مذهبی معاصر شناخته می‌شد و بسیاری از معماران و هنرمندان جوان او را الگوی خود می‌دانستند. در سال‌های اخیر، از او در محافل مختلف هنری و معماری به‌عنوان چهره ماندگار معماری سنتی ایران تجلیل شد و برخی مستندها و گفت‌وگوها به معرفی زندگی و آثارش اختصاص یافت.

میراث ماندگارآثار استاد گلیار نه فقط به‌عنوان بناهایی مذهبی، بلکه به‌عنوان نمونه‌هایی شاخص از پیوند هنر، ایمان و معماری ایرانی–اسلامی شناخته می‌شوند. نام او همراه با گنبدها، صحن‌ها و شبستان‌هایی که طراحی کرده، در حافظه معماری معاصر ایران باقی خواهد ماند و نسل‌های آینده این سرزمین، ثمره سال‌ها تلاش و اخلاص این معمار قمی را در زیباترین اماکن مذهبی کشور به چشم خواهند دید.