رونویس – یکتا فراهانی: زمستان امسال، میدان نبرد میان دانش پزشکی و هوش تکاملی ویروسهاست. بسیاری از ما این روزها با علائمی مواجه میشویم که نه شبیه سرماخوردگیهای ساده قدیمی است و نه با تصورات ما از آنفلوآنزا همخوانی دارد. داستان از جایی شروع شد که زیرشاخهای جدید به نام «K» گوی سبقت را از رقبای خود ربود و درست زمانی شایع شد که واکسنها بر اساس نسخه دیگری طراحی شده بودند. اما این تمام ماجرا نیست؛ ما در حال پرداخت هزینهای هستیم که دانشمندان آن را «بدهی مصونیتی» مینامند.
تغییر نقشه ویروس
دکتر محمدرضا هاشمیان، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس انجمن علمی مراقبتهای ویژه ایران مرز باریک میان یک عطسه ساده و یک خطر جدی تنفسی را برای ما ترسیم میکندو توضیح میدهد چگونه در برابر این مهمان ناخوانده مسلح شویم: آنفلوآنزای امسال با سالهای گذشته یک تفاوت ساختاری دارد. ویروس Influenza A(H۳N۲) که همواره یکی از سرسختترین گونههای آنفولانزا بوده، امسال با زیرشاخهای جدید به نام subclade K به میدان آمده است. نکته چالشبرانگیز اینجاست که واکسنهای طراحی شده برای فصل جاری، بر اساس سویه دیگری یعنی سویه J ساخته شده بودند. این فاصله ژنتیکی باعث شده تا ویروس بتواند تا حدودی از سد دفاعی واکسن عبور کند.
واکسن بزنیم یا نه؟
شاید این سوال پیش بیاید که اگر واکسن با سویه جدید کاملاً مطابقت ندارد، آیا تزریق آن بیفایده است؟ هاشمیان با تکیه بر آمارهای مستند از اروپا، این فرضیه را رد میکند و میگوید: گزارشها نشان میدهند باوجود این ناهماهنگی، واکسنها همچنان توانستهاند بین ۳۲ تا ۵۶ درصد از موارد بستری و مراجعات حاد به مراکز درمانی را کاهش دهند. در واقع، حتی اگر واکسن جلوی ابتلای خفیف را نگیرد، مانند یک جلیقه ضدگلوله عمل میکند که از آسیب به ارگانهای حیاتی و مرگومیر جلوگیری میکند. این فوقتخصص مراقبتهای ویژه تأکید میکند بهویژه گروههای پرخطر، زنان باردار و سالمندان نباید در تزریق واکسن تردید کنند.
تاوان سنگین ایزوله شدن در دوران کرونا
یکی از جالبترین بخشهای تحلیل هاشمیان، به مفهومی برمیگردد که شاید کمتر به آن فکر کرده باشیم. او معتقد است ایزوله شدن شدید ما در دوران پاندمی کرونا، اگرچه ما را از آن ویروس حفظ کرد، اما سیستم ایمنی بدن را از مواجهه سالانه با ویروسهای ضعیف محروم ساخت.
به گفته این متخصص ما سالها با مواجهه طبیعی با ویروسهای ساده، ایمنی خود را بهروز نگه میداشتیم، اما اکنون با بدنی مواجه هستیم که در برابر بیماریهای بهظاهر ساده، آسیبپذیرتر شده است. این «خلاء ایمنی» باعث شده تا آنفولانزای امسال برای بسیاری از افراد، سنگینتر و طولانیتر از حد معمول به نظر برسد.
تفاوتهای سرماخوردگی با ویروسی که به قلب و ریه میزند
تشخیص اینکه شما دچار یک سرماخوردگی ساده شدهاید یا به آنفلوآنزای خطرناک مبتلا هستید، از دیدگاه هاشمیان یک ضرورت حیاتی است و در توضیح بیشتر بیان کرد: سرماخوردگیها که معمولاً ریشه در راینوویروسها دارند، با ملایمت شروع میشوند؛ گلودردی اندک و خستگی گذرا. اما آنفلوآنزا شبیه به یک تصادف ناگهانی است؛ تب بالا، دردهای عضلانی که توان حرکت را میگیرد و سردردهایی که امان بیمار را میبرد. درحالیکه سرماخوردگی معمولاً خودبهخود بهبود مییابد، آنفلوآنزا میتواند بهسرعت به سمت پنومونی (ذاتالریه) و نارساییهای قلبی و تنفسی پیش برود.
بیشتر بخوانید:
رئیس انجمن علمی مراقبتهای ویژه ایران در مورد راهکار برخورد با این وضعیت میگوید اولویت اول، تشخیص دقیق توسط پزشک و پرهیز از خوددرمانی است. هیدراتاسیون (نوشیدن مایعات فراوان)، استراحت مطلق و استفاده از داروهای حمایتی تحتنظر متخصص، تنها راه ایمن برای عبور از این بحران است.
هاشمیان هشدار میدهد در بیماران زمینهای، کودکان و زنان باردار، هرگونه تعلل در مراجعه به پزشک میتواند عواقب جبرانناپذیری داشته باشد، چرا که آنفلوآنزای امسال با هیچکس شوخی ندارد.
هوشمندی در برابر ویروس هوشمند
اگرچه ویروسها با جهشهای خود مانند زیرشاخه K سعی در غافلگیری ما دارند، اما دانش پزشکی هنوز هم برگهای برنده خود را دارد. واکسیناسیون حتی با کارایی نسبی، سدی محکم در برابر مرگومیر است. در کنار آن، درک این مطلب که سیستم ایمنی ما پس از دوران کرونا نیاز به مراقبت و بازسازی بیشتری دارد، به ما کمک میکند تا با پیشگیری و تشخیص بهموقع، از تبدیل یک بیماری فصلی به یک بحران سلامتی جلوگیری کنیم.
|
مطالب پیشنهادی از سراسر وب |
