بیمارانِ سالمند به چیزی بیش از عمر طولانی نیاز دارند

باشگاه خبرنگاران جوان – با یکی از بیمارانم دربارۀ نتایج اسکن تومورهایش صحبت می‌کردیم. از پذیرش واقعیت گریزان نبود، اما سؤال اصلی این بود که «حالا چه کنیم؟». گزینه‌ها روی میز بود: انواع مختلفی از شیمی‌درمانی، جراحی، یا تجویز دارو برای کنترل علائم.

او در میان گزینه‌های وحشتناک محاصره شده بود و نمی‌دانست چه باید بکند. همان موقع فهمیدم که ژست دکتر آگاهی‌بخش را به خودم گرفته‌ام: اطلاعات ما این است؛ حالا شما کدام را می‌خواهید؟

پس یک قدم به عقب برگشتم و، به‌جای فشار آوردن، مهم‌ترین سؤال را از او پرسیدم: «بزرگ‌ترین ترس‌ها و دغدغه‌هایت چیست؟ مهم‌ترین اهدافت کدام‌اند؟».

گفت می‌خواهد درد و حالت تهوع و استفراغ نداشته باشد، و دوباره بتواند روی پاهایش بایستد. دورنمای او از زمان داشت عوض می‌شد و، به‌جای آینده، روی زمان حال و آدم‌های دوروبرش متمرکز می‌شد. می‌گفت که منتهای آرزویش شرکت در مراسم ازدواج فرزندش است. می‌خواست به هر قیمتی آنجا حاضر باشد. و ناگهان مسیر روشن شد: شیمی‌درمانی شانس کمی برای بهبود او داشت و با جراحی هم نمی‌توانست به عروسی برسد. تصمیم گرفتیم اول او را برای عروسی آماده کنیم، بعد به درمان فکر کنیم.

هنگام پیری و بیماری، دست‌کم دو شجاعت لازم است: اول، شجاعت مواجهه با واقعیتِ میرایی؛ و دوم، شجاعت اقدام مطابق با حقیقتی که یافته‌ایم. فرد باید تصمیم بگیرد که آیا ترس‌ها و امیدهایش مهم‌ترند یا چیزی دیگر. اما نظام پزشکی اغلب راه ساده را پیش می‌گیرد: تهاجمی‌ترین درمان، بدون توجه به اولویت‌های بیمار. در این حالت، دستورالعمل‌های از پیش معینی هست که کار را راحت می‌کند. کلنجاررفتن با گزینه‌های بیمار، یعنی محاسبۀ اولویت‌ها و سروکله‌زدن با او برای تطبیق گزینه‌ها با این اولویت‌ها، نفس‌گیر و پیچیده است.

همۀ فشارها هم به یک سمت معطوف است: کار بیشتری بکنیم. زیرا کم‌کاری تنها اشتباهی است که پزشکان از آن می‌ترسند. اما اکثرشان متوجه نیستند که ممکن است اشتباهات دیگری نیز وجود داشته باشد، مثلاً شاید انجام کارِ زیادتر اثر تخریبی بیشتری روی زندگی بیمار داشته باشد. 

زندگیْ میانگینی از لحظات نیست؛ یک قصه است. آنچه زندگی را معنادار می‌کند اوج‌ها و فرجام آن است، نه محاسبهٔ دقیق درد و لذت. و بزرگ‌ترین شکست ما در پزشکی این است که فراموش می‌کنیم بیماران به چیزی بیش از عمر طولانی نیاز دارند؛ فراموش می‌کنیم که باید به آنان کمک کنیم تا قصهٔ زندگی‌شان را تا پایان معنادار نگه دارند.

منبع: ترجمان علوم انسانی