به گزارش خبرنگار قضایی خبرگزاری برنا، زندانیان به دلیل شرایطی که دارند همواره یکی از آسیب پذیرترین گروه‌های جامعه محسوب می‌شوند؛ افرادی که به دلایل مختلف از جمله اعتیاد، فقر و نداشتن مهارت وارد چرخه جرم شده‌اند و زندگی خود و خانواده‌شان را در معرض مشکلاتی جدی قرار داده‌اند. اما تجربه موفق «فرامرز» و پروژه‌های مشابه در استان گیلان نشان می‌دهد که زندان می‌تواند فرصتی برای تغییر و بازسازی باشد، نه صرفاً مکانی برای نگهداری.
داستان فرامرز؛ از زندان تا کارآفرینی
فرامرز، یکی از محکومان مواد مخدر است که سال‌ها در زندان گذرانده و در این مدت تصمیم گرفت مسیر زندگی‌اش را تغییر دهد. او می‌گوید: «سال‌ها گویی روی تردمیل درجا می‌زدم و در زندان به خودم قول دادم و از خدا خواستم تا راه درست و کسب رزق حلال را به من نشان بدهد.» این وعده و تلاش باعث شد تا او پس از دریافت عفو معیاری رهبر معظم انقلاب و گواهینامه فنی حرفه‌ای، با حمایت دادستان رشت و دریافت وام ۱۵۰ میلیون تومانی، مجتمع خدمات خودرویی «کیمیاگر» را راه‌اندازی کند.
امروز این مجتمع تنها محل کار او نیست؛ بلکه بیش از ۲۵ محکوم دیگر نیز در آن مشغول به کارند. از این تعداد، ۱۰ نفر دوران محکومیت خود را سپری کرده‌اند و ۱۵ نفر دیگر با رأی باز فعالیت می‌کنند؛ یعنی می‌توانند بخشی از دوران محکومیت خود را در جامعه و کنار خانواده بگذرانند. دو نفر از این افراد نیز در عفو اخیر مشمول بخشودگی شده‌اند.
حمایت‌های قوه قضاییه؛ تسهیلات و آموزش
اجرای چنین طرح‌هایی بدون حمایت‌های قوه قضاییه و سازمان زندان‌ها ممکن نبود.
مدیرکل زندان‌های استان گیلان، حمید وسکوئی اشکوری، با همراهی خبرنگاران در بازدید میدانی از کارگاه‌های اشتغال زندانیان، از موافقت پرداخت وام چهار میلیارد تومانی با بهره چهار درصد برای توسعه کسب‌وکارهای مشابه خبر داد.
او گفت: «اکنون ۹۷ کارگاه در استان فعال است که در آنها زندانیان ماهانه حقوق دریافت می‌کنند. بسته به مهارت و نوع فعالیت، حقوق آنها بین سه تا ۱۲ میلیون تومان متغیر است.»
این اقدامات در کنار اعطای وام‌های قرض‌الحسنه ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومانی برای مددجویان پس از آزادی، تلاش برای جلوگیری از بازگشت آنها به چرخه جرم را هدف قرار داده است. ۲۳۰ نفر در استان گیلان تاکنون مشمول دریافت این تسهیلات شده‌اند و نظارت دقیقی روی نحوه مصرف این وام‌ها وجود دارد.
بازپروری از طریق آموزش و مهارت‌آموزی
یکی از مهم‌ترین مولفه‌های موفقیت این پروژه‌ها، توجه به آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای در طول دوران حبس است. زندانیان می‌توانند در دوره‌های مختلف مهارت‌آموزی شرکت کنند و گواهینامه‌های معتبر فنی و حرفه‌ای دریافت کنند؛ گواهینامه‌هایی که هیچ اشاره‌ای به سابقه زندان در آنها نشده است و می‌توانند زمینه‌ساز ورود آنها به بازار کار آزاد باشند.
فرامرز خود نیز پس از آموزش‌های اولیه در زندان، برای تکمیل مهارت‌هایش به دانشگاه صنعتی شریف رفت و در دوره‌های تخصصی باطری‌سازی و کارشناسی خودرو شرکت کرد. این تجربه‌ها او را برای راه‌اندازی کسب‌وکاری موفق آماده ساخت.
زندانیان رأی باز؛ فرصت زندگی دوباره
«رأی باز» یکی از سیاست‌های نوین سازمان زندان‌هاست که به مددجویان اجازه می‌دهد در شرایط خاص بخشی از دوران محکومیت خود را در جامعه بگذرانند. محمد، زندانی رأی باز، سه سال است که ماهی یک شب در زندان است و بقیه روزها در مجتمع خدمات خودرویی «کیمیاگر» کار می‌کند. او می‌گوید ماهانه حدود ۱۰ میلیون تومان حقوق می‌گیرد و قصد دارد پس از پایان دوران محکومیت کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کند.
جلیل آقا، دیگر مددجوی این مجموعه، با سابقه کاری در صافکاری، پس از عفو معیاری در این کارگاه مشغول به کار شده و می‌گوید: «خدا را شاکرم که دوباره به زندگی برگشته‌ام و توانسته‌ام از بیمه هم بهره‌مند شوم.»
مجتمع پرورش ماهیان خاویاری؛ فرصتی متفاوت برای زندانیان
یکی دیگر از نمونه‌های موفق اشتغال زندانیان در استان گیلان، مجتمع پرورش ماهیان خاویاری است که تحت نظارت بنیاد تعاون زندانیان اداره می‌شود. این مجموعه با مساحتی حدود ۷۸۰۰ متر مربع، میزبان ۱۲۸ قطعه ماهی خاویاری است که در حوضچه‌ها نگهداری می‌شوند. مدیرکل زندان‌ها می‌گوید: «از ابتدای سال تاکنون حدود ۷۰ کیلوگرم خاویار برداشت شده است.»
زندان رأی باز احمد و سالار، دو تن از کارگران این مجتمع، ضمن رضایت از حقوق و شرایط کاری، فرصت حضور در کنار خانواده و اشتغال همزمان را فرصتی مغتنم می‌دانند.
رد باورهای غلط؛ حقوق و کرامت زندانیان حفظ می‌شود
یکی از انتقادات معمول به طرح‌های اشتغال زندانیان، احتمال وجود «بیگاری» و سوءاستفاده است. اما مدیرکل زندان‌های گیلان این موضوع را رد می‌کند و توضیح می‌دهد که حقوق زندانیان بر اساس نوع فعالیت و مهارت پرداخت می‌شود و هیچ اجباری در کار نیست. او می‌گوید: «هدف ما ایجاد اشتغال مولد و پایدار است تا زندانیان بتوانند با کسب درآمد و استقلال مالی، زمینه بازگشت سالم به جامعه را داشته باشند.»
همچنین در شرکت دانش‌بنیان تولید لوله‌های آزمایشگاهی، ۳۲ مددجوی زن مشغول به کار هستند که حقوق آنها کاملاً منطبق بر نرخ‌های مصوب و با رعایت کامل کرامت انسانی پرداخت می‌شود. حتی در این شرکت، هویت مددجویان به صورت محرمانه باقی می‌ماند و هیچ تفاوتی میان آنها و دیگر کارکنان نیست.
گسترش کارگاه‌ها؛ از کارگاه مبل‌سازی تا عطرسازی در زندان زنان
در کنار مجتمع خدمات خودرویی و پرورش ماهیان خاویاری، در استان گیلان کارگاه‌های متعددی برای اشتغال زندانیان راه‌اندازی شده است. کارگاه‌های مبل‌سازی، موزاییک‌سازی، تولید کفپوش، چوب‌بری و ظروف سفالی، همه نمونه‌هایی از این تلاش‌ها هستند که بیش از ۱۹۰ زندانی را مشغول به کار کرده‌اند.
در زندان زنان رشت نیز کارگاهی برای تولید عطر راه‌اندازی شده است که علاوه بر فراهم آوردن شغل، زمینه رشد هنری و فنی زنان مددجو را نیز فراهم کرده است.
امید به آینده؛ توانمندسازی و بازاجتماعی شدن زندانیان
با توجه به اهمیت اشتغال در کاهش بازگشت زندانیان به چرخه جرم، برنامه‌های حرفه‌آموزی و اشتغال پایدار در سیاست‌های کلان کشور و برنامه هفتم توسعه جایگاه ویژه‌ای دارد. اقدامات استان گیلان نمونه‌ای موفق از این سیاست‌هاست که با همکاری سازمان زندان‌ها، بنیاد تعاون، قوه قضاییه و رسانه‌ها در حال اجراست.
مسئولان استان گیلان امید دارند که به زودی همه زندانیان واجد شرایط را تحت پوشش برنامه‌های اشتغال قرار دهند و از این طریق گام موثری در جهت بازتوانی و خودکفایی مددجویان بردارند.
نقش رسانه‌ها در آگاهی‌بخشی به جامعه
یکی از نکات مهم در موفقیت این پروژه‌ها، حضور فعال رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی شفاف به جامعه است. دوازدهمین تور نظارتی قوه قضاییه با حضور بیش از ۳۰ خبرنگار و عکاس از ۲۰ رسانه مختلف به بازدید میدانی از کارگاه‌ها و کسب‌وکارهای زندانیان پرداخت تا با انتشار گزارش‌ها و روایت‌های موفق، نگاه جامعه به زندانیان تغییر کند و حمایت‌های بیشتری برای آنها فراهم شود.
زندانیان بسیاری که پیش‌تر محکوم به حبس و دوری از خانواده و جامعه بودند، امروز در قالب این پروژه‌ها به زندگی بازگشته‌اند و با کسب مهارت و اشتغال پایدار، آینده‌ای روشن‌تر پیش روی خود دارند. داستان «فرامرز» و دیگر مددجویان گیلانی، نمونه‌ای از تحول و بازسازی است که امید می‌رود در سراسر کشور نیز تکرار شود.
انتهای پیام/
|
مطالب پیشنهادی از سراسر وب |
