سالمندان و معضل دندان/ بهداشت دهان و دندان چهارمین بیماری مزمن گران قیمت

به گزارش گروه اجتماعی « بیتا مهدوی» ضعف در بهداشت دهان و دندان نقش بزرگی در کیفیت زندگی سالمندان و تندرستی آنان ایفا می‌کند. تعاملات اجتماعی، نوع رژیم غذایی، وزن افراد، چگونگی گفتار، ظاهر افراد و توانایی غذاخوردن، همگی تحت تأثیر سلامت دهان و دندان قرار می‌گیرد و نه تنها فرد سالمند، بلکه مراقبان و اطرافیان آنها را هم درگیر می‌کند. آخرین بررسی‌های انجام شده توسط اداره دهان و دندان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد که  ۵۵ درصد از سالمندان بالای ۶۵ سال در کشور کاملاً بی‌دندان هستند؛ این در حالی که این شاخص در دنیا ۲۵ تا ۳۰ درصد است. در واقع گران بودن هزینه دندانپزشکی، تحت پوشش بیمه نبودن خدمات آن، ناآگاهی مردم درمورد چگونگی مراقبت از دندان‌ها و نیز کمبود دندانپزشک‌ها باعث شده که خیلی از مردم به طور منظم به دندانپزشک مراجعه نکنند و خیلی از آنها هم زمانی مراجعه می‌کنند که کار از کار گذشته است.

پیشگیری از بیمار‌های دهان و دندان

چندی قبل بهناز ولی‌زاده کارشناس سلامت دهان و دندان، با اشاره به اینکه بیماری‌های دهان و دندان قابل پیشگیری هستنددر مصاحبه با رسانه‌های گروهی افزوده: بهداشت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین موضوعات مرتبط با سلامت سالمندان است. این در حالی است که افزایش سن و بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند سلامت و عملکرد دهان را تحت تأثیر قرار دهد.

وی کاهش تعداد دندان‌ها و یا خراب شدن آنها را یکی از این تغییرات برشمرد و گفته: این تغییر با قدرت جویدن، نوع غذای انتخابی توسط سالمندان و در نتیجه کمبود‌های غذایی و سوءتغذیه ارتباط دارد. از اینرو برطرف شدن مشکلات دندانی علاوه بر کمک به بهبود وضعیت جسمانی به برقراری ارتباط بهتر با اطرافیان نیز کمک می‌کند.

این کارشناس سلامت دهان و دندان با بیان این مطلب که  حتی اگر مشکلات دهان و دندان ندارند نیز باید سالی یک بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنند افزوده: سالمندان باید روزی یک بار با استفاده از نخ دندان سطوح بین دندانی را تمیز کرده و سپس مسواک بزنند. در صورتی که دندانی نیز در دهان خود ندارد باید برای جلوگیری از عفونت لثه بهداشت دهان را رعایت کند و هرچه سریع‌تر برای گذاشتن دندان مصنوعی اقدام کنند.

ولی زاده خاطرنشان کرده: اگر دندان مصنوعی تمیز نشود ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های مختلف در محیط دهان شود. دندان‌های مصنوعی نیز مانند دندان‌های طبیعی نیازمند مسواک زدن و مراقبت هستند. اغلب سالمندان به دلیل مصرف برخی از دارو‌های خاص و یا بیماری‌های زمینه‌ای، دچار خشکی دهان می‌شوند. خشکی دهان سبب گسترش باکتری‌ها در دهان و درنتیجه ابتلاء به بیماری‌های مختلف در دهان می‌شود. اگر سالمندی به خشکی دهان دچار شده، این مساله را باید با دندانپزشک در میان بگذارد. در این مواقع دندانپزشکان با توصیه‌های کاربردی یا تجویز داروی مناسب مشکل را برطرف می‌کنند.

پوسیدگی دندان‌ها و علل آن

مریم خاکسار دندانپزشک  در مورد عوامل پوسیدگی دندان‌ها به خبرنگار برنا می‌گوید: چند عامل بسیار مهم در پوسیدگی دندان‌ها وجود دارند که عبارتند از: باکتری ها، قند‌های مصرفی یا اسید‌ها (آبلیمو، سرکه) که باعث می‌شوند مواد معدنی از روی دندان‌ها برداشته شود.  مهم‌ترین علت پوسیدگی دندان، پلاک میکروبی است. پلاک مخلوطی چسبنده ژلاتینی است که حاوی آب، پروتئین بزاق و باکتری‌های مرده است. باکتری‌های موجود در دهان با انرژی‌هایی که از کربوهیدرات‌ها و قند‌ها به دست می‌آورند و نیز با چندین ماده سمی، پلاک دندان را می‌سازند. این مواد پیش ساز محصولات تخمیر اسیدی به شمار می‌آیند. در واقع وقتی که PH محیط دهان به کمتر از ۵/۵ برسد و دهان اسیدی شود، باکتری‌ها سبب پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها در ابتدا باید پلاک میکروبی را از روی دندان‌ها بر داریم که معمولا این کار بوسیله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن برداشته می‌شود و روزی ۳ باز مسواک زدن کافی است. باید مصرف قند را کاهش دهیم و کاهش مصرف قند به معنای کم شدن پلاک‌های میکروبی است.

وی با بیان این مطلب که مشکلات بهداشت دهان و دندان فقط محدود به دندان درد و لثه‌های متورم نیست و روی همه چیز، از رژیم غذایی گرفته تا سلامت عمومی تاثیر می‌گذارد می‌افزاید: بیماری‌های لثه همیشه محدود به دهان نمی‌شوند، تحقیقات جدید ثابت کرده است که ارتباط نزدیک بین سلامت دهان و دندان و برخی از بیماری‌های مهم، از جمله بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و آلزایمر وجود دارد.

بیماری پیشرفته لثه

این دندانپزشک در مورد بیماری‌های دهان وتاکید می‌کند:  بیماری پیشرفته لثه (پریودنتیت) دومین بیماری شایع دهان بعد از پوسیدگی دندان‌هاست که بیش از ۴۷ درصد از بزرگسالان بالای ۳۰ سال به آن مبتلا می‌شوند. در سن ۶۵ سالگی و بالاتر، ۶۴ درصد به نوع متوسط یا شدیداین بیماری  مبتلا هستند. این بیماری یازدهمین بیماری شایع در جهان است. این در حالی است که حضور طولانی مدت باکتری‌های عامل بیماری در لثه‌ها و جریان خون، از عوامل تهدید کننده سلامت هستند.

پریودنتیت یک بیماری زیر سطح لثه است. بعد از مرحله اولیه التهاب سطحی در قسمت قابل مشاهده لثه (ژنژویت)، باکتری‌ها وارد خط لثه و سپس وارد حفره‌هایی بین ریشه دندان‌ها و لثه‌ها (پاکت) می‌شوند و ساختار‌های نگهدارنده دندان را از بین می‌برند. پریودنتیت یک بیماری نهفته است. به همین دلیل بسیاری از افرادی که به آن مبتلا هستند زمانی از آن مطلع می‌شوند که این بیماری به مراحل بسیار پیشرفته رسیده است. ژنتیک در به وجود آمدن این بیماری نقش دارد و بهداشت دهان و دندان هم روی آن تاثیر می‌گذارد. این بیماری همچنین با برخی از شایع‌ترین بیماری‌های غیر واگیردار مانند: بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، چاقی، طیف وسیعی ازسرطان‌ها، روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)، پارکینسون، ذات الریه و مشکلات بارداری در ارتباط است.

اهمیت پیشگیری

خاکسار با بیان این مطلب که ما باید پیشگیری را قبل از درمان در نظر بگیریم می‌گوید: باید به خانواده‌ها طوری آموزش دهیم که بتوانند بچه هارا بدون پوسیدگی دندان بزرگ کنند وقتی که مقدار ریسک پوسیدگی کم شود هم بیمه‌ها می‌توانند وارد عمل شوند و هم خانواده‌ها می‌توانند از پس هزینه‌های بربیایند. در حال حاضر بیمه‌های پایه ما خدمات محدودی از دهان و دندان را برای اطفال مورد پوشش قرار می‌دهد، اما چون ۹۰ درصد خدمات دندانپزشکی در بخش خصوصی ارئه می‌شود و آنها با بیمه‌های پایه قرارداد ندارند خدمت زیر نظر بیمه به همه مردم ارائه نمی‌شود.  اگر دندان‌های خود را به درستی مسواک بزنیم و بهداشت دهان و دندان را رعایت کنیم، به صورت بالقوه می‌توانیم از شروع بیماری‌های دهان و دندان جلوگیری کنیم.

انتهای پیام/