اعلام پایان برجام

با پایان مهلت ۱۰ ساله اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، وزارت امور خارجه کشورمان اعلام کرد تمامی محدودیت‌های پیشین علیه برنامه هسته‌ای کشور از تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی شده و هیچ اقدام حقوقی پس از این تاریخ علیه ایران معتبر نخواهد بود.

در همین رابطه عباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، در نامه‌ای رسمی به دبیرکل سازمان ملل و رییس شورای امنیت تاکید کرد که هرگونه تلاش برای احیا یا فعال‌سازی مجدد نهادهای فرعی، از جمله «کمیته تحریم» یا «هیات کارشناسان»، فاقد مبنای قانونی است و هیچ دولت عضو یا نهادی نمی‌تواند بدون تصمیم جدید شورای امنیت اقدام کند.

این در حالی است که عراقچی پیش‌تر نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با پایان قطعنامه ۲۲۳۱، ایران از دستورکار شورای امنیت خارج می‌شود و از این پس تنها در چارچوب تعهدات خود در پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای و توافق پادمان‌ها با آژانس همکاری خواهد کرد.» او همچنین تاکید کرد: حقوق حاکمیتی ایران قابل مذاکره نیست و کسانی که بر تحریف واقعیت اصرار دارند، خود را منزوی‌تر خواهند کرد.

همزمان اسماعیل بقایی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان اقدام سه کشور اروپایی عضو برجام برای فعال‌سازی سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» را فاقد وجاهت قانونی دانست و گفت که این تلاش‌ها موجب آشفتگی حقوقی در شورای امنیت شده و نه اجماعی وجود دارد و نه تصمیمی اتخاذ شده است. به گفته بقایی بیش از ۱۲۰ کشور عضو جنبش عدم تعهد موضع ایران را تایید کرده و این اقدام اروپایی‌ها فاقد اعتبار است.

گفتنی است نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد در کامپالا نیز با حضور ۱۲۱ کشور عضو، بر انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ تاکید و حمایت خود از موضع ایران را اعلام کرد. این کشورها همچنین تصریح کردند که تمامی مفاد و جدول‌های زمانی قطعنامه باید به‌طور کامل محترم شمرده شود و هیچ بازگشت‌پذیری در محدودیت‌ها وجود ندارد.

در همین حال، میخاییل اولیانوف، سفیر و نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) تاکید کرد: «مهلت قطعنامه ۲۲۳۱ که توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را تایید کرده بود، به پایان می‌رسد. برجام پایان خواهد یافت و آژانس از این پس ایران را تنها در چارچوب توافق جامع پادمان‌ها بررسی خواهد کرد.»

وی افزود که با پایان مهلت قطعنامه، شرایط جدیدی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران ایجاد می‌شود. همزمان وزارت امور خارجه روسیه به عنوان رییس دوره‌ای شورای امنیت با صدور بیانیه‌ای رسمی در روز جمعه اعلام کرد که تمامی مفاد قطعنامه ۲۲۳۱، از جمله محدودیت‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، خاتمه یافته و شورای امنیت موظف است بررسی مسائل مربوط به پرونده هسته‌ای ایران را متوقف سازد. این وزارتخانه، تلاش‌های سه کشور اروپایی برای احیای تحریم‌ها را «ناموفق»، «غیرقانونی» و «فاقد اثر الزام‌آور» توصیف کرد و از دبیرکل سازمان ملل خواست اطلاعات نادرست منتشر شده درباره بازگرداندن تحریم‌ها را از وب‌سایت رسمی سازمان حذف کند.

در هر حال بنا به گفته مقامات رسمی کشورمان با پایان مهلت ۱۰‌ ساله قطعنامه ۲۲۳۱، در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵، ایران رسما از دستورکار شورای امنیت خارج شده و برنامه هسته‌ای کشور، صرفا در چارچوب توافق جامع پادمان‌ها و پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای قابل بررسی خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده است که حقوق حاکمیتی آن قابل مذاکره نیست و هرگونه اقدام غیرقانونی توسط کشورهای محدود و منزوی از سوی اکثریت جامعه بین‌المللی رد شده است./ اعتماد