زخم چرای غیرمجاز بر تن خشکیده مراتع کرمان

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مریم سادات بهادر _ استان کرمان با اقلیم خشک و نیمه‌خشک، سال‌هاست با بحران کم‌آبی و فرسایش خاک روبه‌روست. در چنین شرایطی، مراتع طبیعی که نقشی حیاتی در حفظ خاک، تأمین علوفه و پایداری اکوسیستم دارند، به‌شدت آسیب‌پذیر شده‌اند.

در حالی‌که خشکسالی چهره طبیعت کرمان را فرسوده و منابع آبی استان در وضعیت بحرانی قرار گرفته است، چرای غیرمجاز دام در مراتع، ضربه‌ای تازه بر پیکر زمین‌های تشنه این دیار وارد می‌کند؛ تهدیدی خاموش که اگر کنترل نشود، به نابودی کامل پوشش گیاهی و تسریع بیابان‌زایی خواهد انجامید.

بحران چرای غیرمجاز در سایه خشکسالی

بر اساس گزارش مأموران پاسگاه ویژه منابع طبیعی شهرستان کرمان، اخیراً از چرای غیرمجاز دام در منطقه سکنج جلوگیری شده است. این رخداد نمونه‌ای از چالش بزرگ منابع طبیعی در استان کرمان است؛ جایی که کاهش بارندگی و افت پوشش گیاهی، مراتع را در معرض تخریب کامل قرار داده است.

 چرای غیرمجاز؛ تهدیدی برای حیات خاک و معیشت مردم

کارشناسان منابع طبیعی هشدار می‌دهند که چرای بی‌رویه و غیرمجاز در شرایط خشکسالی، نه‌تنها به نابودی گیاهان و از بین رفتن بذر‌های طبیعی منجر می‌شود، بلکه سطح خاک را در معرض فرسایش بادی و آبی قرار می‌دهد.
با نابودی پوشش گیاهی، روند بیابان‌زایی در مناطق جنوبی و شرقی کرمان سرعتی نگران‌کننده پیدا کرده و احیای مراتع در سال‌های آینده تقریباً غیرممکن می‌شود.

سخن کارشناس: چرای غیرمجاز، تیر خلاص بر پیکر مرتع

حمیدرضا صالحی، مسئول روابط‌عمومی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با اعلام اینکه کرمان سال‌هاست با کمبود بارش، فقر پوشش گیاهی و فرسایش خاک دست‌وپنجه نرم می‌کند، گفت: در چنین شرایطی،  چرای غیرمجاز به‌منزله تیر خلاصی بر پیکر نیمه‌جان مراتع است. چراکه در دوران خشکسالی، گیاهان توان بازسازی ندارند و ورود بی‌رویه دام، ریشه‌های ضعیف‌شده را از خاک جدا کرده و فرسایش را سرعت می‌بخشد.

وی افزود: تخریب مراتع تنها یک مسئله محیط‌زیستی نیست؛ بلکه مستقیماً با زندگی و معیشت عشایر و روستاییان گره خورده است. لذا از بین رفتن علوفه طبیعی، هزینه نگهداری دام را بالا می‌برد و در نهایت، امنیت اقتصادی و غذایی خانوار‌های روستایی را تهدید می‌کند و در حقیقت، حفظ مرتع، حفظ زندگی مردم این سرزمین است.

راهکار‌ها و اقدامات پیشگیرانه

صالحی با اشاره به ضرورت اقدام فوری و هماهنگ گفت: برای مقابله مؤثر با این بحران، نظارت میدانی یگان حفاظت منابع طبیعی باید تقویت شود و همکاری نیروی انتظامی، شورا‌های محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد به‌صورت جدی‌تر دنبال گردد. در کنار آن، آموزش دامداران درباره ظرفیت مراتع، زمان ورود و خروج دام و پیامد‌های تخریب، گامی اساسی برای تغییر رفتار و حفاظت از منابع طبیعی است.

 حرف آخر: ضرورت حفاظت از آخرین نفس‌های مرتع

بیش از ۸۰ درصد مراتع کرمان امروز با پوشش گیاهی فقیر و خاکی شکننده دست به گریبان‌اند. هر گام بی‌محابای دام در این سرزمین، گامی به سوی خاموشی سبزی است که قرن‌ها ضامن حیات بوده است.
مراتع، ریه‌های تنفس زمین‌اند؛ بی‌آن‌ها خاک به بیابان بدل می‌شود، باد‌ها حامل غبار می‌شوند و زندگی در روستا‌ها به خاطره‌ای دور تبدیل خواهد شد.

حفاظت از این مراتع، دیگر یک انتخاب داوطلبانه نیست؛ وظیفه‌ای حیاتی است برای حفظ تعادل طبیعت، امنیت غذایی نسل امروز و امید سبز فردا. اگر امروز از این پیکر زخمی زمین مراقبت نکنیم، فردا چیزی جز تلی از خاک بی‌جان برای فرزندانمان باقی نخواهد ماند.