ایران پیشگام کاردیوانکولوژی در خاورمیانه/ درمان سرطان بدون آسیب به قلب

باشگاه خبرنگاران جوان؛ پریزاد اقبالی – در سال‌های اخیر، یکی از مهم‌ترین تحولات در حوزه پزشکی، تغییر نگاه از صرفاً بقای بیمار به سوی «زیست سالم و باکیفیت» بوده است. این رویکرد، به‌ویژه در میان بیماران مبتلا به سرطان، اهمیتی دوچندان دارد. در همین راستا، رشته‌ای نوین به نام کاردیوانکولوژی (Cardio-Oncology) در جهان شکل گرفته است؛ دانشی میان‌رشته‌ای، که به بررسی و مدیریت اثرات قلبی و عروقی ناشی از درمان‌های سرطان می‌پردازد.

آذین علیزاده اصل، عضو هیئت علمی انستیتو قلب و عروق شهید رجایی و فلوشیپ اکوی قلب و از پیشگامان راه‌اندازی این رشته در ایران، درباره مسیر شکل‌گیری و جایگاه فعلی این علم در کشور گفت: کاردیوانکولوژی رشته‌ای تلفیقی میان قلب و انکولوژی است. نخستین جرقه‌های آن در جهان از سال ۲۰۱۳ زده شد و ما در ایران نیز همزمان با تحولات جهانی، نخستین کلینیک تخصصی آن را در سال ۲۰۱۵ در بیمارستان قلب و عروق شهید رجایی بنیان گذاشتیم. پس از آن، مرکز تحقیقات کاردیوانکولوژی را تأسیس کردیم که نخستین مرکز از این نوع در خاورمیانه و آسیا به شمار می‌رود.

علیزاده که دوره فلوشیپ خود را در مراکز معتبری همچون تورنتو جنرال، اندرسون و متودیست آمریکا گذرانده، بیان کرد: اکنون این رشته در ایران به‌صورت کامل و با سه شاخه درمانی، آموزشی و پژوهشی فعال است. فلوشیپ رسمی کاردیوانکولوژی ایجاد شده و تاکنون بیش از ۳۷ پزشک در این زمینه آموزش دیده یا در حال تحصیل هستند. خوشبختانه بسیاری از این فارغ‌التحصیلان در دانشگاه‌ها و مراکز درمانی کشور، کلینیک‌های تخصصی کاردیوانکولوژی را راه‌اندازی کرده‌اند.

چرا کاردیوآنکولوژی مهم است؟

به گفته این استاد دانشگاه، دارو‌ها و روش‌های درمان سرطان -چه کلاسیک و چه مدرن- می‌توانند اثرات قابل‌توجهی بر سیستم قلبی و عروقی بگذارند. از این‌رو، پایش قلب بیماران از مراحل اولیه تشخیص تا سال‌ها پس از پایان درمان، اهمیت حیاتی دارد. هدف ما پیشگیری از آسیب‌های قلبی، شناسایی زودهنگام عوارض و درمان به‌موقع آنها است. حتی در سرطان‌های پیشرفته، اختلالات قلبی یکی از علل مهم مرگ‌ومیر بیماران محسوب می‌شود. بنابراین، مراقبت قلبی در کنار درمان سرطان، نه‌تنها کیفیت زندگی بیماران را ارتقا می‌دهد بلکه شانس بقا را نیز افزایش می‌دهد.

پیشرفت‌های ایران در درمان‌های غیرتهاجمی

علیزاده با اشاره به پیشرفت‌های چشمگیر در درمان‌های قلبی، افزود: خوشبختانه در ایران نیز بسیاری از روش‌های غیرتهاجمی و نیمه‌تهاجمی برای بیماران سرطانی در دسترس است. امروزه با بهره‌گیری از تکنیک‌هایی مانند آنژیوگرافی از طریق پوست یا مداخلات کت‌لب، می‌توان بسیاری از مشکلات قلبی را بدون نیاز به جراحی باز درمان کرد. این موضوع برای بیماران سرطانی که تحمل عمل‌های سنگین را ندارند، حیاتی است.

چالش‌ها و آینده این رشته در ایران

در پاسخ به پرسش درباره چالش‌های موجود، دکتر علیزاده گفت: از نظر نیروی انسانی، خوشبختانه پزشکان جوان و علاقه‌مند زیادی جذب این رشته شده‌اند. چالش اصلی ما توسعه امکانات تخصصی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب در تمام مراکز کشور است. البته حمایت‌های اساتید برجسته قلب و انکولوژی و همکاری وزارت بهداشت، موجب شده این مسیر با سرعت خوبی پیش برود.

او همچنین از تأسیس شاخه اطفال این رشته خبر داد و گفت: در حال حاضر با همکاری فوق‌تخصصان قلب کودکان و انکولوژی اطفال، در حال بنیان‌گذاری رشته پدیاتریک کاردیوانکولوژی هستیم. کودکان مبتلا به سرطان نیز مانند بزرگسالان، نیازمند مراقبت دقیق قلبی هستند تا پس از بهبودی از سرطان، با عوارض دیررس قلبی مواجه نشوند.

پیامی به بیماران سرطانی

در پایان، او با تأکید بر ضرورت توجه بیماران به سلامت قلب گفت: پیام من به بیماران سرطانی این است که بدانند قلب نیز نیازمند مراقبت ویژه است. ما امروز می‌توانیم کمک کنیم تا بیماران درمان‌های سرطان را با ایمنی بیشتر، بدون قطع دارو‌ها و بدون نگرانی از عوارض قلبی ادامه دهند؛ تا نه تنها زنده بمانند، بلکه با سلامت و کیفیت بالا زندگی کنند.