زندگی در سایهٔ فراموشی؛ حاشیه‌نشینان لرستان از یاد رفته‌اند

باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضوان پاک منش – شهرهایی مانند خرم‌آباد، بروجرد، دورود و کوهدشت در دهه‌های اخیر شاهد رشد سریع سکونتگاه‌های غیررسمی بوده‌اند؛ مناطقی که در نتیجه‌ی مهاجرت روستاییان، کمبود فرصت‌های شغلی، خشکسالی و ضعف زیرساخت‌های روستایی شکل گرفته‌اند. این مناطق، که اغلب در حاشیه شهرها و بدون برنامه‌ریزی شهری ایجاد شده‌اند، امروز میزبان هزاران خانواده‌اند که در شرایط دشوار اقتصادی و زیست‌محیطی زندگی می‌کنند.

بسیاری از محله‌های حاشیه‌نشین لرستان با کمبود شدید خدمات عمومی روبه‌رو هستند؛ از نبود شبکه فاضلاب و آب آشامیدنی سالم گرفته تا کمبود مدارس، مراکز درمانی، فضاهای فرهنگی و ورزشی. کودکان در این مناطق در معرض ترک تحصیل قرار دارند، جوانان با بیکاری مزمن دست و پنجه نرم می‌کنند و زنان از فرصت‌های اجتماعی و اقتصادی عادلانه محروم‌اند. نبود امنیت اجتماعی، آسیب‌های روانی، فقر، و احساس بی‌عدالتی نیز از پیامدهای مستقیم این وضعیت است.

بی‌توجهی به مناطق حاشیه‌نشین نه تنها نابرابری اجتماعی را تشدید می‌کند، بلکه امنیت عمومی و پایداری اجتماعی شهرها را نیز تهدید می‌کند. حاشیه‌نشینان بخشی از پیکره‌ی شهر هستند، نه بیرون از آن؛ و نادیده گرفتن آنان، نادیده گرفتن بخشی از واقعیت جامعه است. دولت، شهرداری‌ها و نهادهای مدنی باید با نگاهی انسانی و توسعه‌محور به این مناطق بنگرند، نه از منظر تهدید یا مزاحمت شهری است.

ضرورت ایجاد عدالت و مشارکت مردمی در ارائه خدمات به مناطق حاشیه‌نشین

ششمین کارگروه اجتماعی، فرهنگی، سلامت، زنان و خانواده به ریاست مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان با دستور کار گزارش اقدامات مدیران کل بهزیستی، هلال احمر، کمیته امداد امام خمینی (ره) و ستاد اجرایی فرمان امام در مناطق حاشیه‌نشین کم‌برخوردار ۲۰۲۰ و بررسی طرح‌های فوق‌العاده دستگاه‌های اجرایی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی برگزار شد.

 مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان در این کارگروه اظهارداشت: حاشیه‌نشینی از پیامدهای مهاجرت از روستا به شهر، عدم دسترسی مناسب به امکانات و خدمات، فقر، بیکاری و نابرابری‌های اجتماعی در شهرها ایجاد می‌شود.

«ناهید پرویزپور» گفت: حاشیه‌نشینی یکی از آسیب‌های اولویت‌دار مقام معظم رهبری است که اگر به آن توجه نشود می‌تواند به کانون‌های بحران‌های اجتماعی و اقتصادی تبدیل شود و اثرات منفی بر کل جامعه و ساختار شهری وارد کند.

وی تصریح کرد: آن‌چه در بحث حاشیه‌نشینی ملاک عمل نظام مقدس جمهوری اسلامی است اجرای عدالت اجتماعی و برنامه‌ریزی جامع برای اصلاح زیرساخت‌ها، ارتقاء سطح خدمات، آموزش و اشتغال و توجه به حقوق این قشر آسیب‌پذیر جامعه است.

پرویزپور تاکید کرد: اقدامات مداخله‌گر دستگاه‌های اجرایی جهت بهبود وضعیت ساکنین حاشیه‌نشین می‌بایست بر اساس نظام مسائل محلات و مبتنی بر مشارکت فعالانه و متعهدانه ساکنین محله صورت پذیرد تا منجر به رضایت‌مندی و تقویت حس تعلق اجتماعی گردد.

مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان افزود: برنامه اقدام مشترک پیشرفت محله‌محور که از سوی رئیس جمهور محترم و بر اساس قانون برنامه هفتم در کشور و استان با محوریت مساجد در حال اجرا است حلقه واسط مردم و ساکنین محله و دستگاه‌های اجرایی خواهد بود.

وی عنوان کرد: این برنامه به هم‌افزایی و انسجام‌بخشی در ارائه خدمات به محلات و جلوگیری از موازی‌کاری و توزیع عادلانه و متوازن منابع در بین اقشار مردم کمک خواهد کرد.

پرویزپور تاکید کرد: «همه دستگاه‌های اجرایی موظف هستند همکاری لازم را با ارکان شورای پیشرفت محله که با مسئولیت امامان جماعت تشکیل می‌شود، داشته باشند.

مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان با اشاره به تایید طرح دانشنامه فرهنگ و تمدن لرستان و نهضت تکمیل خانه‌های بهداشت توسط این کارگروه خاطرنشان کرد: طرح دانشنامه فرهنگ و تمدن لرستان به عنوان میراثی ماندگار برای نسل آینده و مورد تاکید استاندار محترم است که در جلسات تخصصی کمیته اجتماعی مجمع مشورتی استاندار مطرح و مورد تایید قرار گرفته و از طریق کارگروه جهت تامین اعتبار به شورای برنامه‌ریزی استان ارسال خواهد شد.

بهبود شرایط زندگی در مناطق حاشیه‌نشین لرستان تنها یک ضرورت انسانی نیست؛ بلکه شرط پایداری اجتماعی و توسعه‌ی متوازن در استان است. هر ریالی که امروز در این مناطق برای آموزش، بهداشت و توانمندسازی هزینه شود، در آینده به شکل کاهش آسیب‌های اجتماعی، افزایش بهره‌وری و همبستگی اجتماعی بازخواهد گشت. لرستان برای پیشرفت، نیازمند توجه عادلانه به همه‌ی فرزندان خود است؛ چه در مرکز شهر و چه در حاشیه آن است.