کمبود ویتامین D در کودکان؛ علائمی که باید شناخت

-علل کمبود ویتامین D در کودکان

چند عامل اصلی وجود دارد که باعث می‌شود کودکان به کمبود ویتامین D مبتلا شوند:

۱- قرارنگرفتن در معرض کافی نور آفتاب

پوست انسان در حضور اشعه UV B نور خورشید، ویتامین D تولید می‌کند. کودکانی که بیشتر وقت خود را در خانه می‌گذرانند یا به ندرت بیرون می‌روند ممکن است تولید ویتامین D کافی نداشته باشند.

۲- رژیم غذایی نامناسب

برخی کودکان ممکن است مواد غذایی حاوی ویتامین D کافی مصرف نکنند. منابع طبیعی این ویتامین محدود هستند (مانند ماهی چرب، زرده تخم‌مرغ) و بسیاری از کودکان به اندازه کافی از این غذاها استفاده نمی‌کنند.

۳- ویژگی‌های پوستی

کودکان دارای پوست تیره‌تر به دلیل ملانین بیشتر در پوست، برای تولید همان مقدار ویتامین D به نور آفتاب شدیدتری نیاز دارند.

۴- شرایط خاص سلامت

برخی بیماری‌ها (مانند بیماری‌های گوارشی) یا چاقی می‌تواند جذب ویتامین D را تحت تأثیر قرار دهد.

-عوارض و علائم کمبود ویتامین D در کودکان

کمبود ویتامین D ممکن است در ابتدا بدون علائم آشکار باشد، اما با پیشرفت آن می‌تواند پیامدهای جدی‌تری داشته باشد:

۱- نرمی استخوان (راکِتس)

یکی از شناخته‌شده‌ترین اثرات کمبود شدید ویتامین D در کودکان، بیماری راکتس (rickets) است، که باعث تغییر شکل استخوان‌ها، ضعف و خمیدگی در پاها و سایر مشکلات اسکلتی می‌شود.

۲- ضعف عضلانی و درد استخوان

کمبود D می‌تواند باعث گرفتگی عضلات، ضعف و درد استخوان شود، که در فعالیت‌های روزمره کودکان تأثیر منفی دارد.

۳- مشکلات رشد

در موارد مزمن و شدید، رشد قدی کودکان ممکن است کند شود یا به شکل طبیعی ادامه نیابد.

۴- مشکلات کلسیم در خون

سطح پایین ویتامین D می‌تواند باعث کاهش سطح کلسیم خون شود که در موارد حاد منجر به اسپاسم عضلانی یا حتی تشنج در نوزادان می‌شود.

۵- افزایش خطر عفونت

ویتامین D نقشی در سیستم ایمنی دارد و کمبود آن می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت‌ها را افزایش دهد.

-راهکارها برای پیشگیری و درمان

برای کاهش و پیشگیری از کمبود ویتامین D در کودکان، اقدامات زیر توصیه می‌شوند:

۱- افزایش قرارگیری در نور آفتاب

تشویق کودکان به بازی در فضای باز در ساعات مناسب روز باعث تولید طبیعی ویتامین D می‌شود. البته باید مراقبت از محافظت پوست نیز رعایت شود.

۲- تغذیه مناسب

گنجاندن منابع غذایی غنی از ویتامین D مثل ماهی‌های چرب (سالمون، ساردین)، زرده تخم‌مرغ، و مواد غذایی غنی شده (مثل برخی غلات صبحانه یا شیر غنی‌شده) در رژیم کودک ضروری است.

۳- مصرف مکمل تحت نظر پزشک

در بسیاری از موارد (خصوصاً در نوزادان یا کودکانی که در معرض ریسک بالای کمبود هستند)، پزشک ممکن است مصرف مکمل ویتامین D را تجویز کند.

۴- پیگیری پزشکی منظم

اندازه‌گیری سطح ویتامین D از طریق آزمایش خون در کودکانی که عوامل خطر دارند، مهم است تا در صورت کمبود، درمان به موقع انجام شود.

جمع‌بندی

کمبود ویتامین D در کودکان یک مشکل پنهان اما جدی است که می‌تواند تأثیرات درازمدتی بر سلامت استخوانی، رشد و سیستم ایمنی آن‌ها داشته باشد. با آگاهی والدین و مراقبان، رعایت سبک زندگی مناسب (از جمله قرار گرفتن منظم در آفتاب، تغذیه مناسب و در صورت نیاز استفاده از مکمل) می‌توان این کمبود را به طور مؤثر پیشگیری یا درمان کرد.

بررسی سطح ویتامین D در کودکان پرخطر و مشورت با پزشک، بهترین راه برای تضمین رشد سالم و ایمن آن‌هاست.