تحقیق جدید دانشگاه تهران: راش‌ها در جنگل‌های آمیخته پربازده‌تر می‌شوند

به گزارش خبرگزاری آنا، رضا اولادی، عضو هیأت‌علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی و مجری این طرح پژوهشی، اظهار کرد: بررسی‌های ما نشان می‌دهد اگرچه به طور کلی جنگل‌های آمیخته پایدارتر و مولدتر فرض می‌شوند، اما این قاعده برای تمام گونه‌های درختی یکسان عمل نمی‌کند.

وی با اشاره به نتایج این تحقیق که با روش نمونه‌برداری هفتگی در طول یک فصل رشد انجام شد، افزود: مشاهدات ما حاکی از آن است که درخت راش شرقی (Fagus orientalis) در توده‌های آمیخته با ممرز (Carpinus betulus)، رشد نسبی بهتری را در مقایسه با توده‌های خالص از خود نشان می‌دهد. این امر می‌تواند ناشی از تعاملات تسهیل‌گرانه بین‌گونه‌ای و تکمیل‌کنندگی منابع باشد.

این پژوهشگر در تشریح یافته متضاد برای گونه‌های مختلف تصریح کرد: در مقابل، رشد درخت ممرز در شرایط اختلاط با راش، به طور محسوسی کمتر از زمانی است که در توده‌های خالص قرار دارد. این کاهش رشد احتمالاً بازتابی از رقابت شدیدتر به ویژه تحت تراکم بالاتر توده است.

اولادی در توضیح الگوی پدیدارشناختی مشاهده‌شده اضافه کرد: تفاوت در زمان‌بندی رشد نیز مشهود بود؛ به طوری که راش در توده‌های خالص فعالیت زایشی خود را زودتر آغاز می‌کند، درحالی که ممرز دارای دیررس‌ترین شروع رویش بود. این امر می‌تواند یک مزیت رقابتی برای راش در توده‌های آمیخته، به ویژه در ارتفاعات بالاتر ایجاد کند.

به گفته وی: این یافته‌ها به وضوح نشان می‌دهند که چگونه ترکیب توده و تراکم می‌توانند رشد و پدیدارشناسی را تحت تأثیر قرار دهند و این فرضیه را تقویت می‌کند که توده‌های آمیخته می‌توانند از طریق تسهیل بین‌گونه‌ای، بهره‌وری راش را افزایش دهند، اما همزمان می‌توانند رشد ممرز را از طریق رقابت محدود کنند.

رشد غیرمنتظره راش‌های هیرکانی در واکنش به تغییرات اقلیم

دکتر رضا اولادی، در ادامه به پژوهش درون‌سالیانه دیگری روی راش‌های هیرکانی در واکنش به تغییرات اقلیم اشاره کرد و افزود: «مشاهدات ما نشان می‌دهد که درختان راش شرقی در جنگل‌های هیرکانی الگو‌های رشد پیچیده و منحصربه‌فردی دارند. برخلاف انتظار، در مناطق مرطوب این جنگل‌ها، رشد درختان و بارندگی رابطه معکوسی دارند. به نظر می‌رسد ابری‌شدن آسمان و کاهش تابش خورشید عامل تعیین‌کننده‌ای در این زمینه باشد».

وی با اشاره به تأثیر مثبت دما بر رشد درختان، افزود: تحلیل‌های ما حاکی از آن است که افزایش دمای هوا، بیشترین همبستگی مثبت را با نرخ رشد روزانه درختان دارد. این یافته در شرایط پیش‌بینی افزایش دما در دهه‌های آینده، اهمیت ویژه‌ای دارد.

اولادی در پایان اضافه کرد: این پژوهش بر لزوم درک دقیق‌تر روابط اکولوژیک در جنگل‌های هیرکانی تأکید می‌کند. برای تدوین راهبرد‌های مؤثر مدیریت و حفاظت از این جنگل‌های باارزش در برابر تغییرات اقلیمی، نیازمند مطالعات گسترده‌تر و درازمدت هستیم.