شبکه آزمایشگاهی کشور آموزش آزمایشگاهی را به مدارس ابتدایی می‌برد

باشگاه خبرنگاران جوان – به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، دوره توانمندسازی معلمان علوم تجربی و مربیان پژوهش‌سرا‌های دانش‌آموزی با هدف تقویت مهارت‌های آزمایشگاهی و توسعه آموزش‌های آزمایش‌محور در پایه‌های ابتدایی به میزبانی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران برگزار شد.

در این دوره بخشی از برنامه توانمندسازی دبیران آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی است که با هدف فعال‌سازی آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی تمرکز بر آشنایی هرچه بیش‌تر معلمان و مربیان با زیرساخت‌های آزمایشگاهی کشور و استفاده بهینه از ظرفیت شبکه آزمایشگاهی، اجرا می‌شود.

رئیس شبکه آزمایشگاهی کشور، در این نشست با اشاره به نقش زیرساختی این شبکه در توسعه فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه، گفت: شبکه آزمایشگاهی کشور نتیجه حدود دو دهه فعالیت در حوزه زیرساخت‌های آزمایشگاهی است که ابتدا با عنوان شبکه آزمایشگاهی نانو آغاز شد، سپس در مسیر توسعه به شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی و در نهایت به شبکه آزمایشگاهی کشور ارتقا یافت. سیاست شبکه آزمایشگاهی کشور در دوره جدید، جامعیت و گسترش خدمات در همه حوزه‌ها به‌ویژه حوزه دانش‌آموزی است.

امیر یونسیان با اشاره به تأکید رئیس‌جمهور بر اهمیت آموزش آزمایشگاهی دانش‌آموزان، گفت: یکی از رویکرد‌های مهم شبکه، گسترش فعالیت‌ها در حوزه دانش‌آموزی است تا نسل جدید از همان پایه‌های نخست تحصیل با فضای آزمایشگاه آشنا شود. پژوهش‌سرا‌های دانش‌آموزی نیز بخشی از خانواده شبکه آزمایشگاهی کشور هستند و نقش مهمی در این مسیر دارند.

رئیس شبکه آزمایشگاهی کشور، در توضیح گستره فعالیت این شبکه افزود: اکنون بیش از ۱۸۵ هزار عضو حقیقی و حقوقی، شامل اعضای هیات علمی، پژوهشگران، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، شرکت‌های دانش‌بنیان و کاربران عمومی، در این شبکه فعال هستند. همچنین دو هزار مجموعه آزمایشگاهی از ۱۸۱ شهر کشور در شبکه عضو هستند و خدمات تخصصی ارائه می‌کنند.

وی به برنامه‌های حمایتی شبکه اشاره کرد و گفت: شبکه آزمایشگاهی کشور در قالب یارانه‌های پژوهشی و اعتبارات فصلی به اعضای باشگاه مشتریان خود خدمات ارائه می‌دهد و از سال ۱۴۰۰ تاکنون حدود ۵۰ میلیارد تومان یارانه پژوهشی پرداخت شده است.

یونسیان همچنین از حمایت‌های شبکه در حوزه استانداردسازی، تعمیر، تجهیز و کالیبراسیون دستگاه‌های آزمایشگاهی خبر داد و افزود که این کمک‌ها به مجموعه‌های عضو، از جمله پژوهش‌سرا‌های دانش‌آموزی، ارائه می‌شود.

وی ماهیت شبکه را تسهیل‌گر توصیف کرد و گفت: شبکه آزمایشگاهی در نظام حکمرانی کشور نقش تسهیلگری دارد؛ بدون دخالت در تصمیم‌ها و فرآیند‌های اجرایی آزمایشگاه‌ها. خدمات شبکه با هدف تسهیل دسترسی پژوهشگران، دانش‌بنیان‌ها و دانش‌آموزان به امکانات آزمایشگاهی ارائه می‌شود.

رییس شبکه آزمایشگاهی کشور، در بخش دیگری از سخنانش، این دوره را مقدمه‌ای برای اجرای مسابقه آزمایشگر کوچک؛ افتخار فردا دانست و افزود: معلمان و مربیانی که در این دوره شرکت می‌کنند، به‌عنوان سفیران شبکه آزمایشگاهی کشور در استان‌ها ایفای نقش خواهند کرد. آنها دستورالعمل‌ها و آموزش‌های ارائه‌شده را در استان‌های خود ترویج می‌کنند و در اجرای مسابقه دانش‌آموزی مشارکت خواهند داشت.

در بخش دیگری از این رویداد، دبیر شبکه آزمایشگاهی، در این دوره آموزشی با قدردانی از حضور معلمان و مربیان از استان‌های مختلف گفت: هدف از برگزاری این برنامه، آشنایی عمیق‌تر فعالان آموزشی با ظرفیت‌های شبکه آزمایشگاهی و ارائه نکات کاربردی در حوزه ایمنی و استاندارد آزمایشگاهی است.

مجتبی نسب با اشاره به اهمیت «آزمایش» در مسیر یادگیری و پیشرفت علمی، اظهار کرد: برخی آزمایش‌ها برگشت‌ناپذیرند و همین موضوع نشان می‌دهد که دقت، ایمنی و رعایت دستورالعمل‌ها در فعالیت‌های آزمایشگاهی تا چه اندازه حیاتی است.

وی با بیان مثال‌هایی از ضروریات رعایت نکات ایمنی، تأکید کرد: معلمان و مربیان به عنوان نخستین حلقه ارتباط دانش‌آموزان با محیط آزمایشگاهی، نقش مهمی در انتقال درست این مهارت‌ها دارند. هر فردی که وارد محیط آزمایشگاه می‌شود ــ از دانش‌آموز تا کارشناسان خدمات ــ باید آموزش لازم را دریافت کرده باشد تا از بروز حوادث جلوگیری شود.

دبیر شبکه آزمایشگاهی، در بخش دیگری از سخنان خود به روند شکل‌گیری شبکه از سال ۱۳۸۳ و توسعه آن در دو دهه اخیر اشاره کرد و توضیح داد: شبکه آزمایشگاهی هیچ‌گونه تصدی‌گری مستقیم ندارد و به‌صورت مستقل فعالیت می‌کند تا تعارض منافع ایجاد نشود. مأموریت شبکه افزایش بهره‌وری زیرساخت‌های آزمایشگاهی کشور است؛ زیرساختی که شامل آزمایشگاه‌های دانشگاهی، خصوصی، صنعتی، پژوهشی و مجموعه‌های بزرگ تولیدی می‌شود.

نسب با بیان نمونه‌هایی از نقش حیاتی آزمایشگاه‌ها در کنترل کیفیت محصولات، تشخیص آلودگی‌ها، مسائل پدافند غیرعامل و پرونده‌های پزشکی قانونی تأکید کرد: در بسیاری از موارد، تنها یک آزمایش دقیق و استاندارد می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری ملی را تعیین کند. به همین دلیل، صحت و دقت نتایج آزمایشگاهی از مهم‌ترین معیار‌های شبکه است.

دبیر شبکه آزمایشگاهی، همچنین به فعالیت ۱۸ کارگروه تخصصی شبکه اشاره کرد که با حضور کارشناسان دستگاه‌های مشابه در سطح کشور تشکیل شده‌اند. این کارگروه‌ها با هدف تبادل تجربه، رفع مشکلات تخصصی، ارائه آموزش و ارتقای استاندارد‌های اجرایی فعالیت می‌کنند و رقابت میان آزمایشگاه‌ها را از فضای منفی به همکاری سازنده تبدیل کرده‌اند.

نسب، با اشاره به اهمیت توسعه فعالیت‌های دانش‌آموزی در شبکه افزود: آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی در حال حاضر به‌صورت محدود و غیرعمومی فعال‌اند، اما تلاش ما این است که با همکاری آموزش‌وپرورش و پژوهش‌سراها، این ظرفیت به‌زودی به سطح ارائه خدمات عمومی برسد.

رویداد دوره توانمندسازی معلمین علوم تجربی پایه ابتدایی و مربیان پژوهش‌سرا‌های دانش‌آموزی، با حمایت شبکه آزمایشگاهی کشور برای نخستین‌بار در پایه‌های اول تا سوم ابتدایی برگزار می‌شود تا کودکان از سنین پایین با مفاهیم آزمایشگاهی و علمی آشنا شوند.

قرار است در این دوره دو روزه (۲۷ و ۲۸ آبان ماه ۱۴۰۴) شرکت‌کنندگان پس از بازگشت به استان‌های خود، معلمان و مربیان بیش‌تری را آموزش دهند.

شبکه آزمایشگاهی کشور با برگزاری این رویداد، زمینه را برای تقویت آموزش‌های آزمایشگاهی در مدارس ابتدایی و هموار شدن مسیر تربیت نسلی آشنا با پژوهش، فناوری و کار عملی فراهم می‌کند.