اصول طلایی رابطه با والدین در حدیث کسا

رونویس– گاهی فکر می‌کنیم خدمت به پدر و مادر یعنی فقط کار‌های بزرگ! اما فاطمه (س) به ما یادآوری می‌کند که گاهی یک نگاه محبت‌آمیز، از همه چیز ارزشمندتر است.

حجت‌الاسلام «هادی هدایت» کارشناس فلسفه و کلام و استاد حوزه و دانشگاه، از آموزه‌های حدیث شریف کسا درباره رابطه پدر و فرزندی می‌گوید.

حضرت زهرا (س) راوی روایتی ماندگار

حجت‌الاسلام هدایت در آغاز با اشاره به آیه تطهیر و نزول آن در خانه دختر رسول خدا (ص) می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین میراث مادر عزیزمان حضرت زهرا (س)، گنجینه عظیم حدیث کسا است.

خصوصیت حدیث کسا این است که حضرت زهرا (س) بیان‌کننده شأن نزول آیه اهل‌بیت (ع) است. آیه‌ای در سوره احزاب که خداوند متعال لفظ اهل‌بیت را در آن بیان می‌کند و می‌فرماید که اراده کرده است از آنان همه بدی‌ها و پلیدی‌ها را دور کند و اهل‌بیت (ع) را خالص در طهارت قرار دهد و حضرت زهرا (س) هم، با بیان شأن نزول این آیه «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا»، مصداق اهل‌بیت (ع) را معرفی می‌کند.»

سیره پیامبر (ص) در تعامل با دخترش

حجت‌الاسلام هدایت ضمن بیان قالب داستانی، روایت‌گونه و جذاب ماجرای حدیث کسا از کلام حضرت زهرا (س)

در تشریح آموزه‌های این حدیث شریف در زمینه سبک زندگی به رابطه زیبای پدر و فرزندی اشاره می‌کند و می‌گوید: «وقتی حضرت زهرا (س) می‌خواهد مصداق اهل‌بیت (ع) را معرفی کند، این را در قالب یک جریان، حکایت و یک سیره زیبا بیان و این حکایت با این عبارت شروع می‌کند: «دَخَلَ عَلَیَّ أَبِی فِی بَعْضِ الْأَیَّامِ»؛ پدرم در برخی از روز‌ها به دیدن من می‌آمد. «فَقَالَ لِی: أَجِدُ فِی بَدَنِی ضَعْفًا»؛ به من گفت در بدنم احساس ضعف می‌کنم…»

رابطه‌ای دوطرفه و سرشار از محبت زبانی، عملی و عاطفی

وی در توضیح اهمیت دوطرفه بودن این رابطه و تشریح نحوه پاسخگویی حضرت زهرا (س) به پدرشان می‌گوید: «در این سیره بیان می‌شود که: پدرم به خانه من و به دیدنم می‌آمد، مشکل خود را با من در میان می‌گذاشت و من نیز با همه وجودم به پدرم کمک می‌کردم.

اول با زبان؛ «پدر جان، من تو را به خدا پناه می‌دهم.» 

بعد با رفتار و عمل؛ پدر فرمود: «ایتینِی بِالْکِسَاءِ الْیَمَانِیِّ» برو آن عبای یمانی را بیاور و آن را دور من بپیچ.

«و سرت أَنْظُرُ إِلَیْهِ»؛ شروع کردم به او نگاه‌کردن.

این موضوع که پدر، به دختر خود سر می‌زند، با او درد دل می‌کند و مشکلش را با دخترش در میان می‌گذارد، به‌خودی‌خود بسیار زیباست. این نگاه، کلیتی از سیره پیامبر اکرم (ص) را به ما می‌آموزد.»

الگوی عملی عشق‌ورزی امام علی (ع)

وی در ادامه و به‌عنوان آخرین نکته درباره بیان اهمیت خدمت به والدین در این حدیث شریف به نگاه بامحبت داشتن به پدر اشاره می‌کند و می‌گوید: «در روایت دارد که امیرالمؤمنین (ع) عسل را به یتیم اختصاص می‌دادند. اما عسل را به خودش نمی‌دادند بلکه آن را در دهانش قرار می‌دادند؛ یعنی با انگشت مبارک عسل برمی‌داشتند و در دهان یتیم می‌گذاشتند. شخصی به ایشان می‌گوید:آقا! چرا شما با یتیم این طور برخورد می‌کنید؟ حضرت می‌فرمایند: اگر پدر داشت، او هم همین کار را می‌کرد. من هم باید رفتارم مانند پدر او باشد.» 

این استاد حوزه و دانشگاه می‌گوید: «این نشان می‌دهد که پدر و مادر فقط نیاز ندارند که شما برایشان کاری انجام دهید؛ بلکه به محبت نیاز دارند، به نگاه محبت‌آمیز. این نگاه کلی، استفاده از یک سیره است.

حالا همین کار را فرزند نیز باید برای پدر انجام دهد؛ یعنی همان گونه که پدر و مادر کاری را عادی برای فرزندانشان انجام نمی‌دهند، ما هم نباید برای آنها کاری را عادی انجام دهیم، بلکه نیاز دارند که ما به آنها محبت کنیم. آن کاری هم که برایشان انجام می‌دهیم، باید در فضایی محبت‌آمیز باشد.»

کلام آخر؛ پیوند با محتوای حدیث کسا

طبق آنچه در این گفت‌و‌گو خواندیم این رفتار حکیمانه امام علی (ع) در برخورد با یتیم کاملاً با سیره‌ای که در حدیث کسا از حضرت زهرا (س) شاهد بودیم، همخوانی دارد. همان گونه که پیامبر (ص) تنها به انجام کار عملی بسنده نکردند، بلکه به نگاه محبت‌آمیز و توجه کامل نیاز داشتند، امام علی (ع) نیز به ما می‌آموزند؛ خدمت‌رسانی باید همراه بامحبت باشد

-کیفیت خدمت مهم‌تر از صرف انجام‌وظیفه است

-باید نیاز‌های عاطفی را همانند نیاز‌های مادی در نظر گرفت

-نحوه انجام خدمت، نشان‌دهنده عمق محبت است

این نگاه، کامل‌کننده همان درس بزرگی است که از حدیث کسا آموختیم. اینکه پدر و مادر فقط نیاز ندارند که ما برایشان کاری انجام دهیم، بلکه نیاز دارند به آنها محبت کنیم.

منبع: فارس