در یکی از اسطوره‌های اصلی سخمت، رع خشمگین شد زیرا مردم مصر علیه او نقشه کشیده بودند. او سخمت را به زمین فرستاد تا انتقام بگیرد، اما سخمت دیوانه شد و تهدید کرد کل تمدن مصر را نابود کند. دیگر خدایان یک دریاچه از آبجو ساختند و آن را قرمز کردند تا شبیه خون شود و سخمت را فریب دادند و او مست شد و مأموریت خود را فراموش کرد.
سخمت همچنین الهه بیماری‌ها و طاعون بود و می‌توانست انسان‌ها را با قحطی و بیماری مجازات کند و از این رو، حامی پزشکان هم بود.
کالی احتمالاً مشهورترین الهه هندو است و به عنوان حامی زمان و مرگ پرستش می‌شد. نام او از واژه سانسکریت «کالا» گرفته شده که به معنای زمان یا پایان زمان است. او نماینده مفهوم روز قیامت و تولد دوباره زندگی است.
تاریخچه هندوئیسم شامل چندین دین بومی شبه‌قاره هند و دره سند می‌شود که در طول زمان در قالب هندوئیسم مدرن به هم پیوسته‌اند. شواهدی از وجود کالی از دوره ودایی، حدود ۱۵۰۰ قبل از میلاد وجود دارد، اگرچه اسطوره او به شکل گسترده در قرن ششم میلادی شناخته شد.
کالی بیشتر به خاطر نقش خود در کتاب «دِوی ماهاتمیام»، یک اثر اسطوره‌ای هندو، معروف است که حدود ۴۰۰–۶۰۰ میلادی نوشته شده است. نسخه‌های مختلفی از ظهور کالی وجود دارد: در یکی از آن‌ها، الهه کاشیکی توسط دو آسورا (شیطان) مورد حمله قرار می‌گیرد، و او چنان خشمگین می‌شود که به شکل تاریک درمی‌آید و یا شکل جایگزین کالی را می‌پذیرد و یا کالی از او پدید می‌آید.
الی بلافاصله دو آسورا را شکست می‌دهد و توجه خود را به آسورای دیگر، راکتابیجا، معطوف می‌کند. راکتابیجا این توانایی را داشت که هربار که یک قطره از خونش با زمین تماس پیدا کند، تکثیر شود. همان‌طور که انتظار می‌رود، وقتی کالی با راکتابیجا جنگید، او نسخه‌های زیادی تولید کرد، اما کالی با مکیدن خون او بدنش را از خون خالی کرد و پس از مرگ، نسخه‌های باقی‌مانده را خورد. در برخی نسخه‌ها، او حتی بر جنازه‌های آن‌ها می‌رقصد.
رفتار ترسناک کالی همچنین در نمادشناسی او منعکس شده است. او معمولاً به رنگ آبی تیره یا سیاه با چشمان قرمز و زبان روشنِ بیرون‌آمده نشان داده می‌شود. دهان باز او دندان‌های تیز و فک برنده او را نمایان می‌کند و در برخی نمایش‌ها سه چشم دارد که نمایانگر گذشته، حال و آینده هستند.
کالی معمولاً برهنه به تصویر کشیده می‌شود و با تزئینات ترسناک همراه است. او اغلب با دامن ساخته‌شده از اعضای بریده‌ی بدن و گردنبندی از جمجمه‌ها و سرهای بریده به نمایش در می‌آید. در بسیاری از تصاویر، او چهار دست دارد؛ یکی همیشه سلاح در دست دارد و دیگری سر بریده‌ای را نگه می‌دارد. یکی دیگر از همراهان خونین او، شریکش شیوا است که معمولاً زیر پای او له‌شده نشان داده می‌شود.
با وجود ظاهر ترسناک، کالی نخستین الهه از ده ماهاویدیا است؛ الهه‌های هندو که نماینده خرد هستند و کالی معمولاً به عنوان بالاترین الهه در سیستم معنوی تانتریک شناخته می‌شود. افزون بر این، ماهاویدیاها به عنوان ده جنبه از الهه مادر بزرگ، دورگا، در نظر گرفته می‌شوند. به عنوان نخستین ماهاویدیا، کالی تجسم براهمان، واقعیت بنیادی جهان، بنا به نوشته‌های مقدس هندو است.
۵. نِمِسیس، یونان باستان
عدالت و انتقام الهی، پیر-پل پردون، ۱۸۰۵–۱۸۰۶ میلادی
امروزه کلمه یونانی «نِمِسیس» را برای توصیف دشمن دیرینه یا عامل سقوط کسی به کار می‌بریم. این واژه از نام الهه یونان باستان، نمسیس، گرفته شده است. او دختر نیکس بود و تجسم شب و تاریکی محسوب می‌شد. نمسیس نماینده حس تعادل کیهانی بود، شبیه الهه مصری ماعت و همچنین نماد انتقام الهی بود.
نمسیس نخستین بار در کتاب «تئوگونیا یا تبارنامه خدایان» هزیود ذکر شده، جایی که او بدون پدر و تنها فرزند نیکس بود. هزیود توضیح می‌دهد که نیکس فرزندان زیادی به دنیا آورد که هر کدام نماینده نیروهای بنیادین و ترسناک بودند، مانند هیپنوس (خواب)، اویزیس (رنج)، مویری (سرنوشت) و تاناتوس (مرگ).
در اسطوره‌های اصلی، نمسیس عامل سرنوشت بود، اما تا قرن چهارم قبل از میلاد، او نماینده خشم الهی نیز شد. نمسیس دشمن غرور بود و کسانی را که خودخواهی افراطی داشتند، مجازات می‌کرد.
در کتاب «دگردیسی‌ها» اووید، نمسیس نارسسوس را به دلیل رد یک حوری مجازات کرد. او به حوضچه‌ای کشیده شد و عاشق تصویر خودش شد که در نهایت به مرگش انجامید.
نمسیس در زندگی روزمره انسان‌ها هم نقش داشت و اطمینان حاصل می‌کرد که همه سهم عادلانه‌ای از خوشی و درد دریافت کنند. در هنر، او اغلب همراه با تایکه، الهه شانس، نشان داده می‌شد تا تعادل بین خوش‌شانسی و غرور حفظ شود. او همواره به شکل الهه‌ای بالدار با اخمی مشخص نمایش داده می‌شد و پیام‌رسان بدخبر کیهانی بود.
۶. مور-ریوگان، اساطیر ایرلندی
کوشولین سوار بر ارابه در نبرد، جوزف لیندنکر، حدود ۱۹۱۱ میلادی
موریگان یا مور-ریوگان، الهه پیچیده سلتی است که بیشتر به عنوان الهه مرگ شناخته می‌شود. شواهد او را می‌توان در دوره نوسنگی ایرلند ردیابی کرد، اما شکل شناخته‌شده او نخستین بار در منابع لاتین قرن هشتم میلادی ذکر شده است. شخصیت او مجموعه‌ای از جادو و ویرانی است.
نام موریگان «ملکه شبح» ترجمه می‌شود. «مور» از ریشه هندواروپایی به معنی ترس است و «ریگان» به معنی ملکه. در متون اولیه، موریگان یک الهه سه‌گانه بود، شبیه الهه یونانی هکاته و تا قرن یازدهم یک شخصیت واحد در نظر گرفته نشد. با این حال، در طول قرون وسطی، می‌توانست هم به شکل واحد و هم سه‌گانه تفسیر شود. این سه بخش اغلب «موریگان، بادب و نِمین» یا «موریگان، بادب و ماچا» نامیده می‌شدند.
فیگور والکری، دوران وایکینگ، یافتشده در هربی، دانمارک
موریگان جنبههای متعددی از خشونت را شامل می‌شود. او محرک جنگ بود و از تجمع ارتشها لذت میبرد. همچنین پیش از نبردها ظاهر می‌شد و پیروزی یا شکست را پیشبینی می‌کرد. قدرت جادویی او می‌توانست شامل انسان‌ها و خدایان شود و جریان نبرد را تغییر دهد. گاهی او باران خون بر لشکریان میباراند و با فریادهایش آن‌ها را به جنون میکشاند. عنصر نِمین با این جنون مرتبط است. او همچنین می‌توانست به کلاغ یا زاغ تبدیل شود و بر فراز میدان نبرد پرواز کند، که به نام بادب شناخته می‌شود و نشانه مرگ بود. این ویژگیها شباهتهایی با خدای جنگ نورس، اودین و والکریها دارد.
موریگان معمولاً به شکل کلاغ، پیرزن یا زن جوان نشان داده می‌شود. کلاغ پیام مرگ بود، پیرزن پیامآور بود (اغلب پیام مرگ داشت) و زن جوان برای تشویق نیروها به نبرد به کار میرفت.
۷. آنگربودا، اساطیر نورس
فرزندان لوکی، امیل داپلر، ۱۹۰۵ میلادی
آنگربودا، غولی در اساطیر نورس، به معنای «آورنده غم» است. او با لوکی ازدواج کرد و فرزندانی به دنیا آورد که فنریر (گرگ بزرگ)، هِل (الهه جهان زیرین) و یورمونگاند (مار عظیم) بودند. خدایان از فرزندان او میترسیدند و آن‌ها را در نقاط دور کیهان زندانی کردند تا کمترین آسیب را برسانند. این سه فرزند در پیشبینی رگناروک (پایان جهان) نقش دارند.
آنگربودا در جنگل آهن، منطقهای نزدیک مرزهای یوتونهیم و میدگارد زندگی می‌کرد. او رهبر گروهی از گرگها و مادر بیشتر گرگهای قدرتمند بود. یکی از این گرگها به نام مونگرام، قرار است خورشید و ماه را ببلعد و جهان را در تاریکی رگناروک فرو برد.
۸. کواتلیکوئه، تمدن آزتک
تندیس کواتلیکوئه، ارتفاع ۸/۳ فوت، تنوچتیتلان، حدود ۱۴۳۰–۱۴۹۱ میلادی
در فرهنگ آزتک، کواتلیکوئه الهه زندگی و باروری همچنین حامی مرگ بود. نام او به معنای «دامن مار» است و او دامن پر از مار و گردنبندی از اجزای بدن انسان‌ها مانند جمجمه، دست و قلب انسان داشت. او دارای چنگالهای بزرگ، سینههای افتاده و دو سر مار اضافی بود که هنگام بریدن سرش ظاهر می‌شدند.
کواتلیکوئه هنگامی که به عنوان کاهنه روی کوه مار خدمت می‌کرد، به شکل جادویی باردار شد. این موضوع دخترش کویولشاوکی را خشمگین کرد چون فکر می‌کرد با این بارداری به خانواده آن‌ها توهین شده است. کویولشاوکی برادرش سنتزونویتزنواهوا را برای حمله به کواتلیکوئه بسیج کرد. آن‌ها مادرشان را سر بریدند، اما لحظه مرگ او، خدای خورشید و جنگ آزتک، هویتزیلوپوچتلی، متولد شد. او که کاملاً بالغ بود، انتقام گرفت و کویولشاوکی را تکهتکه کرد و قطعاتش را به آسمان پرتاب کرد تا ماه را بسازد. او بسیاری از برادرانش را کشت و بقیه را پراکنده کرد تا ستارگان شب شوند.
کواتلیکوئه، الهه آزتک، حدود ۱۵۰۰ میلادی
علاوه بر فرزندش، کواتلیکوئه به خودی خود ترسناک بود. اجزای بدن که از گردنش آویزان بودند، غنائم قربانیانش بودند. آزتکها معتقد بودند بسیاری از خدایان قدرتمند نیازمند قربانی انسانی بودند و اگر خورشید طلوع نمیکرد، آن‌ها و نیروهای شیطانی بر انسان‌ها مسلط می‌شدند. کواتلیکوئه نماد رابطه پیچیده انسان با زمین بود: زمین هم میتواند بارور و سخاوتمند باشد و هم خطرناک و گاه هیولامانند.
منبع: عصر ایران
|
مطالب پیشنهادی از سراسر وب |
