قبر حضرت‌ام البنین (س) کجاست؟

رونویس– حضرت‌ام‌البنین (سلام‌الله‌علیها) بانویی بزرگوار از خاندان شجاع عرب بود که نام اصلی‌اش فاطمه کلابیه، دختر حِزام بن خالد، از قبیله بنی‌کلاب بود. این بانو که بعد‌ها به سبب داشتن چهار پسر به «ام‌البنین» شهرت یافت، همسر امیرالمؤمنین علی (ع) و مادر قمر بنی‌هاشم حضرت عباس (ع) است. او پس از شهادت حضرت زهرا (س) با علی (ع) ازدواج کرد و با نهایت احترام و عشق، جای خالی آن بانو را برای فرزندانش پر نمود.‌ام‌البنین زنی خردمند، فداکار و مؤمن بود و از آغاز زندگی مشترک، همواره به محبت نسبت به امام حسن (ع) و امام حسین (ع) معروف بود.

ثمره زندگی او با امیرالمؤمنین (ع) چهار پسر بود: عباس، عبدالله، جعفر و عثمان. هر چهار تن در واقعه عاشورا در رکاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند و‌ام‌البنین به «مادر چهار شهید» شناخته شد. با اینکه از داغ فرزندانش جانش لبریز از اندوه بود، اما در کمال ایمان گفت: «فرزندانم و آنچه در زیر آسمان است، فدای حسین باد!» این جمله خود نشان از عمق معرفت او به جایگاه امامت و اخلاصش به خاندان پیامبر داشت. پس از واقعه کربلا، او در مدینه سوگواری برپا می‌کرد و با نوحه‌هایی جان‌سوز، مردم را با مصیبت‌های عاشورا آگاه می‌ساخت.

در مورد محل دفن حضرت‌ام‌البنین (س) میان مورخان دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. دیدگاه مشهور آن است که ایشان در سیزدهم جمادی‌الثانی سال ۶۴ هجری قمری وفات یافتند و در قبرستان بقیع در شهر مدینه به خاک سپرده شدند. بیشتر منابع تاریخی و محدثان شیعه و اهل سنت بر این باورند که مزار شریف او در سمت چپ ورودی اصلی بقیع، در کنار عمه‌های پیامبر، صفیه و عاتکه، قرار دارد. زائران و محبان اهل‌بیت در هنگام زیارت بقیع، این نقطه را به‌عنوان محل دفن آن بانوی بافضیلت می‌شناسند.

در مقابل، برخی دیگر از پژوهشگران با استناد به ساختار قدیمی بقیع و نحوه دفن همسران دیگر امیرالمؤمنین (ع)، معتقدند که مزار او باید در بخشی دیگر از بقیع و در کنار دیگر همسران امام علی (ع) و فرزندان ایشان باشد. این دیدگاه می‌گوید، چون حضرت‌ام‌البنین از همسران امیرالمؤمنین بود، دفن او در محل مخصوص همسران و بازماندگان امام (ع) در بقیع منطقی‌تر به نظر می‌رسد. با این حال، نبود نشانه و سنگ مزار مشخص، مانند دیگر بقاع مطهر بقیع که به‌دست وهابیون ویران شده‌اند، سبب شده تا مرز دقیق محل دفن ایشان با قطعیت قابل تشخیص نباشد.

اگرچه درباره موقعیت دقیق مزار اختلاف وجود دارد، اما همه روایت‌ها در یک نکته اشتراک دارند: آرامگاه حضرت‌ام‌البنین در مدینه و در محدوده قبرستان بقیع قرار دارد. این جایگاه گرامی امروز یکی از مقاصد مهم زائران اهل‌بیت است؛ جایی که عاشقان، با اشک و دعا، به یاد مادری می‌افتند که چهار پسر رشید خود را در راه عشق به حجت خدا فدا کرد و خود نیز با قلبی سرشار از ایمان و ایثار به دیدار حق شتافت.

بی‌تردید، نام و یاد حضرت‌ام‌البنین با عطر وفاداری، شجاعت و محبت به اهل‌بیت پیوند خورده است. هرچند سنگ مزارش پنهان و نشانی ندارد، اما مزار او در دل‌های مؤمنان همیشه آرام و روشن است.

منبع: مهر