توسعه به کام عده‌ای، تاراج به ضرر همه؟

به گزارش خبرنگار حوزه انرژی صد آنلاین ، پروژه پتروشیمی مسجدسلیمان، که با هدف تولید اوره و آمونیاک و ایجاد تحول اقتصادی و اشتغال در منطقه شمال خوزستان و بر پایه ذخایر عظیم گازی منطقه بنا نهاده شد، اکنون پس از گذشت پنج سال از آغاز فعالیت، مورد ارزیابی قرار گرفته است. این طرح که امیدهای فراوانی را برای توسعه منطقه محروم شمال خوزستان ایجاد کرده بود، با ابهاماتی در خصوص تحقق اهداف و پیامدهای زیست‌محیطی و اجتماعی مواجه است.

در حالی که این مجتمع صنعتی به جذب حدود ۱۵۰۰ نفر نیروی انسانی اقدام کرده است، که عمدتاً از مناطق خارج از استان بوده‌اند، نگرانی‌های جدی از سوی فعالان محیط‌زیست و ساکنان محلی در خصوص آلودگی سفره‌های آب زیرزمینی و پیامدهای آن بر سلامت محیط‌زیست و ساکنان مجاور مطرح شده است. نزدیکی کارخانه به سکونتگاه‌های محلی و شهری، این دغدغه‌ها را دوچندان می‌کند و نیاز به بررسی دقیق‌تر و راهکارهای جامع زیست‌محیطی را بیش از پیش نمایان می‌سازد.

یکی از اهداف اصلی چنین طرح‌های بزرگی، توسعه زیرساخت‌های جانبی و ارتقای سطح رفاه جامعه محلی است. اما در مسجدسلیمان، پس از پنج سال از فعالیت پتروشیمی، کمتر شاهد تحقق وعده‌هایی چون احداث فرودگاه، هتل، شهرک صنعتی، یا توسعه امکانات فرهنگی، آموزشی و درمانی بوده‌ایم. این وضعیت، پرسش‌هایی را درباره سهم واقعی منطقه از این پروژه و نقش آن در توسعه پایدار محلی مطرح می‌کند.

مسئله شفافیت در چگونگی توزیع منافع حاصل از فروش محصولات و همچنین نحوه هزینه‌کرد “حق آلایندگی” (که بر اساس قانون، معادل یک درصد از فروش محصول است) نیز از جمله مواردی است که نیازمند توجه و پاسخگویی مسئولان ذی‌ربط است. شفافیت در این حوزه‌ها می‌تواند به اعتمادسازی و اطمینان از تخصیص عادلانه منابع برای ارتقای سطح زندگی مردم منطقه کمک شایانی کند.

نگاهی به عملکرد پنج ساله پتروشیمی مسجدسلیمان نشان می‌دهد که برای دستیابی به توسعه‌ای همه‌جانبه و پایدار، باید میان بهره‌برداری از منابع و حفظ محیط‌زیست، توسعه زیرساخت‌ها و مشارکت واقعی جامعه محلی، تعادل برقرار شود. انتظار می‌رود دولت، بخش خصوصی و نمایندگان مجلس با اتخاذ رویکردی مسئولانه، سهم مردم محلی را در این فرآیند توسعه‌ای تضمین کرده و از تبدیل “توسعه” به ابزاری برای تضییع منابع و اعتماد عمومی جلوگیری کنند.