وقوع دو بارش شهابی/ مقارنه ماه نو با مریخ و ستاره قلب‌العقرب

باشگاه خبرنگاران جوان؛ منصوره شوشتری* – سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران در مورد رویدادهای نجومی هفته پیش‌رو (۲۷ آبان تا سوم آذر) گفت: وقوع بارش‌های شهابی اسدی و آلفا -تکشاخی و ظهور هلال ماه جمادی‌الثانی همچنین مقارنه ماه نو با سیاره مریخ و ستاره قلب‌العقرب در شب اول ماه؛ از جمله مهم‌ترین این رویدادهاست.

کاظم کوکرم در گفت و گو با خبرنگار رونویسدر تشریح این رویدادها افزود: شامگاه امشب (۲۶ آبان) طبق پیش‌بینی سازمان بین‌المللی شهاب (IMo) بارش شهابی اسدی به اوج می‌رسد. اما بارش شهابی اسدی در سال‌های اخیر به دلیل فاصله گرفتن از زمان عبور دنباله‌دار مولد این بارش؛ یعنی دنباله‌دار تمپل‌تاتل در مسیر گردش به دور خورشید که حدود ۲۷ سال از آخرین ملاقات این دنباله‌دار با خورشید گذشته، کم رمق شده است. زیرا ذرات به جا مانده از این دنباله دار که سازنده بارش شهابی اسدی هستند در مدار کاهش یافته‌اند و بارش شهابی اسدی در سال‌های اخیر بارش جذابی نبوده است. امسال هم طبق پیش‌بینی‌ها شامگاه امشب به میزان ۱۰ تا ۱۵ شهاب در ساعت از این بارش شهابی قابل رویت است.

وی ادامه داد: از آنجا که به صورت متوسط  در شب‌هایی که آسمان صاف، پرستاره، تاریک و بدون ابر باشد و نور ماه هم نداشته باشیم در هر ساعت ۵ تا ۶ شهاب می‌توانیم ببینیم، بارش شهابی اسدی در وضعیتی نیست که به علاقه‌مندان پیشنهاد کنیم که این بارش شهابی را ببینند.

کوکرم با اشاره به بارش‌های شهابی زیاد در طول سال تاکید کرد: اغلب این بارش‌ها برای عموم مردم جذاب و قابل توصیه نیست. برای نمونه شامگاه جمعه (۳۰ آبان) شاهد به اوج رسیدن بارش شهابی آلفا تک‌شاخ هستیم. آلفا تک‌شاخ نام ستاره‌ای در صورت فلکی تک‌شاخ است و شهاب‌هایی که کانون آن نزدیک این ستاره قرار دارد این هفته به اوج می‌رسد؛ اما تعداد شهابی که از این بارش می‌توانیم ببینیم، کمتر از ۱۰ شهاب است و اصلاً در حدی نیست که بخواهیم علاقهمندان به نجوم را برای رصد آن دعوت کنیم. دیدن این بارش‌های شهابی و مطالعه در مورد آنها برای پژوهشگرانی که در حوزه شهاب‌ها و بارش‌های شهابی مطالعه می‌کنند، برای منجم های آماتور جدی و عکاسان نجومی قابل توصیه است.

مهمترین بارش سال؛ جوزایی

سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم خاطرنشان کرد: بارش شهابی جذاب بعدی بیست و دوم و بیست و سوم آذر و در واقع مهمترین بارش شهابی سال و بارش شهابی جوزایی است. این بارش شهابی امسال هم در شرایط مطلوبی رخ می‌دهد، ماه در روزهای ۲۲ و ۲۳ آذر در بامداد طلوع می‌کند و زمان زیادی از شب را برای رصد شهاب‌های بارش شهابی جوزایی فرصت داریم. بنابراین می‌توانیم امیدوار باشیم ده‌ها شهاب را در یک ساعت ببینیم. همچنین در زمان اوج بارش شهابی جوزایی پیش‌بینی می‌شود بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ شهاب را در شرایط مطلوب در آسمان رویت کنیم. شرایط مطلوب هم یعنی اینکه ماه در آسمان نباشد، آلودگی نوری و غبار و ابر نداشته باشیم، دور تا دور فرد رصدگر کاملاً باز باشد و افق دید با درخت و ساختمان و کوه بسته نباشد.  کانون بارش هم بالای سر ناظر قرار گرفته باشد. 

جمادی‌الاول ۳۰ روزه می‌شود

وی رویداد دیگر نجومی هفته پیش‌رو را رویت هلال ماه جمادی الثانی دانست و افزود: روز بیست و نهم ماه فعلی یعنی جمادی الاول، ماه نو قابل رصد نیست و هلال ماه جمادی الاول سی‌روزه می‌شود. بنابراین شامگاه جمعه (سی‌ام آبان) مطابق با سی‌ام جمادی الاول می‌توانیم هلال ماه جمادی الثانی را در کنار ستاره قلب‌العقرب و همینطور در نزدیکی سیاره مریخ رویت کنیم. یعنی هلال اول ماه را در شب سی‌ام جمادی الاول در شرایطی می‌بینیم که مقارنه با ستاره قلب العقرب و سیاره مریخ دارد. البته این هلال ماه هم با اینکه در شب سی‌ام رویت می‌شود، بسیار ه افق نزدیک و دیدنش کماکان دشوار است. اگرچه با چشم غیر مسلح رویت‌پذیر است.

شبیه‌سازی رایانه‌ای از مقارنه هلال ماه جمادی‌الثانی با ستاره قلب‌العقرب و مریخ در شامگاه جمعه ۳۰ آبان

علاقه مندان به رویت هلال ماه باید شامگاه جمعه۳۰ آبان، در حد فاصل غروب آفتاب تا اذان مغرب، ماه را در افق جنوب غربی جست‌و‌جو کنند.

*کارشناس علم و فرهنگ